Öğretmen liderlik stiline göre ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıklarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıklarını bazı değişkenlere göre incelemek ve öğrencilerin beden eğitimine yönelik tutum ve öz-yeterlikleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Betimsel araştırma modelindeki araştırmanın çalışma grubunu; 2016-2017 Eğitim-Öğretim Yılında Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Trabzon ili merkez Ortahisar ilçesinde bulunan dört farklı ortaokulda öğrenim gören 283'ü kız, 277'si erkek 560 öğrenci ve bu okullarda görev yapan 2'si kadın, 8'i erkek 10 beden eğitimi öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak 'Beden Eğitimi Yatkınlık Ölçeği (Öncü, Gürbüz, Küçük Kılıç ve Keskin, 2015)' ve 'Öğretmen Liderlik Stilleri Ölçeği (Deniz ve Hasançebioğlu, 2003)' kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde istatistiki yöntem olarak; betimsel istatistikler (frekans, aritmetik ortalama, standart sapma); t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Tukey ve Dunnett's C çoklu karşılaştırma ve regresyon testleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, araştırma grubunda yer alan ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıkları ile beden eğitimine yönelik tutum ve öz-yeterliklerinin orta seviyenin üzerinde olduğu görülmektedir. Araştırma sonucunda öğrencilerin beden eğitimi yatkınlıkları ile beden eğitimine yönelik tutum ve öz-yeterliklerinin yaralanma/sakatlanma deneyimine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıkları ile beden eğitimine yönelik tutum ve öz-yeterlikleri cinsiyet ve sınıf değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Öğrencilerin beden eğitimine yönelik tutumlarının beden eğitimi öğretmeninin cinsiyeti değişkenine göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı; beden eğitimi yatkınlıkları ile beden eğitimine yönelik öz-yeterliklerinin anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Katılımcıların beden eğitimi yatkınlıkları ile beden eğitimine yönelik öz-yeterlikleri, ailesinde sporla ilgilenen (izleyici, sporcu, antrenör, hakem gibi) birey bulunma durumu, okul spor takımında yer alma durumu ve bir spor kulübüne bağlı olarak (lisanslı) spor yapma durumu değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşırken; beden eğitimine yönelik tutumlarının anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıkları ile beden eğitimine yönelik tutumlarının beden eğitimi öğretmeninin sahip olduğu liderlik stiline göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı; beden eğitimine yönelik öz-yeterliklerinin ise anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı saptanmıştır. Diğer yandan ortaokul öğrencilerinin beden eğitimine yönelik tutumları ve öz-yeterlikleri arasında pozitif yönde ve orta düzeyde bir ilişki olup, öğrencilerin beden eğitimine yönelik tutumları, öz-yeterliklerini %23 oranında açıklamaktadır.

The purpose of the study was to analyze middle school students' tendencies towards physical education according to some demographic variables and to determine the relationship between attitudes and self-efficacy perceptions. A sample of 560 (283 female and 277 male) students studying at four state middle schools in Trabzon Ortahisar and 10 (2 female and 8 male) teachers working in these school provided responses. 'The Physical Education Predisposition Scale (Öncü, Gürbüz, Küçük Kılıç and Keskin, 2015)' and 'The Teacher Leadership Style Scale (Deniz and Hasançebioğlu, 2003)' were used to collect data. Descriptive statistical methods, t-test, ANOVA, Tukey and Dunnett's C multiple comparison and regression tests were used in the data analysis.The results of analysis indicated that physical education tendencies, attitudes and self-efficacy perceptions toward physical education of the students were above middle level. Physical education tendencies, attitudes and self-efficacy perceptions toward physical education of the students did not differ significantly according to injury/disability experiences. There were significant differences between physical education tendencies, attitudes and self-efficacy perceptions toward physical education of the students and their gender and grade level. While there were significant differences between attitudes toward physical education and gender of physical education teacher, there were no significant differences between gender of physical education teacher and physical education tendencies with self efficacy perceptions toward physical education. Also there were significant differences between had a person being interested with sport (audience, sportsman, trainer, referee) in family, participating school sport teams, doing sport in sports club (licensed) and physical education tendencies with self-efficacy perceptions toward physical education, there were not significant differences between attitudes toward physical education and these variables. Had been detected at the end of the study, physical education tendencies and attitudes toward physical education of the students differed significantly according to teacher leadership style, self-efficacy perceptions toward physical education of the students did not differ significantly according to teacher leadership style. On the other hand results of the study showed positive correlations at middle level between attitudes and self-efficacy of middle school students. Additionally, attitudes of the students explained 23% of the total variance on the self-efficacy.