Mikro-yansıtıcı öğretim uygulamalarının fizik öğretmen adaylarının mesleki beceri gelişimlerine ve yansıtıcı düşünme eğilimlerine etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Bilimsel bilginin ve teknolojinin hızla geliştiği günümüzde, gelişmelere uyum sağlayabilecek nitelikli insan gücüne ihtiyaç duyulmaktadır. Bundan dolayı, eğitim kurumlarının çağın gerektirdiği niteliklere sahip elemanlar yetiştirmesi büyük önem taşımaktadır. Ancak, öğretmen yetiştirme sürecini daha nitelikli hale getirmek için yapılan ve olumlu sonuçları ifade edilen tüm çalışmalara rağmen, yeni öğretmenlerin çok az deneyimle ya da hiç deneyim yaşamadan göreve başladıkları, bu nedenle göreve başladıktan itibaren sıkça sorunlar yaşadıkları bilinmektedir Bu bağlamda, etkili bir öğrenme ve öğretme için öğretmen adaylarının kendi davranışları üzerinde yansıtıcı düşünebilmelerini sağlayan mikro-yansıtıcı öğretim uygulamaları yürütmeleri ve öz-akran değerlendirme deneyimlerinde yer almaları gerekmektedir. Türkiye'de mikro öğretimi temel alan çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, mikro öğretim ile yansıtıcı düşünmeyi birlikte ele alan ve fizik öğretmen adaylarının mesleki beceri gelişimlerini incelemeye yönelik çalışmaların oldukça yetersiz olduğu, yansıtıcı düşünme eğilimleri ile ilgili ise herhangi bir çalışmanın bulunmadığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, mikro-yansıtıcı öğretim uygulamalarının fizik öğretmen adaylarının mesleki beceri gelişimlerine ve yansıtıcı düşünme eğilimlerine etkilerini belirlemektir. Veri toplama ve analizi süreçlerinde nicel ve nitel yöntemlerin kullanıldığı araştırma, ön test-son test tek gruplu basit deneysel desende tasarlanmıştır. Basit deneysel desenin sınırlılıklarından dolayı araştırma kapsamında özel durum yöntemi de kullanılmıştır. Yansıtıcı günlükler, gözlem formu ve iki ayrı ölçek ile veri toplanan çalışmanın örneklemini, Fatih Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü Fizik Öğretmenliği Programı 4. sınıfında öğrenim gören 13 öğretmen adayı oluşturmaktadır. 2013-2014 eğitim-öğretim yılının bahar yarıyılında ve 2014-2015 eğitim-öğretim yılının güz ve bahar yarıyıllarında sürdürülen uygulamalar, Özel Öğretim Yöntemleri-II dersinin uygulama saatinde, Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerinin de fakültedeki ders saatlerinde yürütülmüştür. Uygulamalar kapsamında her aday, lise fizik öğretim programındaki ünitelere dayalı olarak geliştirdikleri planları ile beşer kez mikro-yansıtıcı öğretim uygulaması yapmıştır. Her uygulama sonunda, kamera ile kaydedilen videolar adaylara verilmiş ve bu videoları izleyerek yansıtıcı günlüklerini yazmaları istenmiştir. Gözlem formu ve ölçeklerden elde edilen veriler SPSS 16.0 paket programında Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılarak, günlüklerden elde edilen veriler de yorumsal analize dayalı olarak çözümlenmiştir. Mesleki Beceri Ölçeği ve yansıtıcı günlüklerden elde edilen veriler doğrultusunda ulaşılan bulgulara dayalı olarak, mikro-yansıtıcı öğretim uygulamalarının adayların; öğretim süreci, konu alan hakimiyeti, planlama, sınıf yönetimi, iletişim ve değerlendirme becerileri olarak ifade edilen temel mesleki becerilerini geliştirmede etkili olduğu sonucuna varılmıştır. YANDE (Yansıtıcı Düşünme Eğilimlerini Belirleme) ölçeği analizlerinde, sürekli ve amaçlı düşünme, sorgulayıcı ve etkili öğretim, öğretim sorumluluğu ve bilimsellik, araştırmacı, öngörülü ve içten olma alt boyutlarında uygulama öncesi ve sonrasında anlamlı bir farklılık olduğu, açık fikirlilik ve mesleğe bakış alt boyutlarında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir. Bu bulgularla birlikte, YANDE ölçeği toplam puan analizleri de dikkate alındığında, mikro-yansıtıcı öğretim uygulamalarının öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimlerini geliştirmede büyük ölçüde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonucun, adayların uygulamalar süresince, hem uygulama sonunda öz değerlendirme yoluyla hem de video kayıtlarını izleyerek ve yansıtıcı günlükler yazarak uygulamaları hakkında etkili yansıtma yapmaları ile sağlandığı düşünülmektedir. Araştırma kapsamında yürütülen uygulamaların öğretmen adaylarının mesleki deneyim ve gelişimine sağladığı katkılar dikkate alındığında, uygulama sürecine yönelik aşamaları açık bir şekilde ifade edilen mikro-yansıtıcı öğretim uygulamalarının öğretmen eğitimi sürecine, özellikle de Özel Öğretim Yöntemleri I-II ve daha sonra Öğretmenlik Uygulaması-I derslerine resmi olarak dahil edilmesinin olumlu etkiler oluşturabileceği belirtilerek çalışma tamamlanmıştır.

In today's world where scientific knowledge and technology develop rapidly, there is a great need for qualified manpower to adopt on the developments. It is, therefore, critically important for educational institutions to bring up staff who can meet the requirements of the time. However, it is known that, despite all the work done to make the teacher training process more qualified and their positive results, the new teachers have started upon theirs duty with little experience or no experience, and therefore have experienced problems frequently since the beginning of the duty. Based on this context, for effective learning and teaching, it is necessary for pre-service teachers to carry out micro-reflective teaching practices that enable them to think on their own behaviors reflectively and to participate in self and peer assessment experiences. Although studies based on micro teaching have been carried out in Turkey, it seems that studies on micro-teaching along with reflective thinking and the professional skills development of pre-service physics teachers are insufficient, and there is no study about the reflective thinking tendencies. The purpose of this research is to determine the effects of the micro-reflective teaching practice on the development of professional skills and reflective thinking tendencies of the pre-service physics teachers. The research, in which quantitative and qualitative methods used in the data collection and analysis process, was designed as simple experimental design with one group pretest-posttest. Because of the limitations of the simple experimental design, the research has also been carried out by using the case study method. The data were collected by using reflective diaries, observation form and two scales. The sampling of the study consisted of 13 pre-service teachers who were studying in the 4th grade of Physics Teaching Program, department of Mathematics and Science Education at Fatih Faculty of Education in KTU. The experiment lasted for the spring term of 2013-2014 and fall and spring terms of 2014-2015, was carried out during the Special Teaching Methods-II, School Experience and Teaching Practice courses in the faculty. Within the scope of the research, each pre-service teacher implemented five micro-reflective teaching practice in terms of lesson plans developed by themselves based on the units in the high school physics curriculum. At the end of each practice, the videos recorded with the camera were given to the pre-service teachers and they were asked to write reflective diaries after watching these videos. The data obtained from the observation form and the scales were analyzed by using the Wilcoxon signed rank test in the SPSS 16.0 program, and the data obtained from the diaries were analyzed based on interpretive analysis. Based on the findings come at the direction of the data obtained from the Professional Skill Scale and the reflective diaries, it is found that the micro-reflective teaching practices are effective on improving the pre-service teachers' basic professional skills expressed as teaching process, subject matter knowledge, planning, classroom management, communication, and evaluation skills. The analysis of the reflective thinking scale has shown that there is a significant difference between before and after practices scores at the dimensions of continuous and purposeful thinking, questioning and effective teaching, teaching responsibility and being scientific, being researcher, being aware and hearty. However, there is not a significant difference between before and after practice scores at the dimensions of perceiving professional career and being open minded. In line with these findings, considering the results from RTTS total score analysis, it is concluded that the micro-reflective teaching practices are broadly effective in improving the reflective thinking tendencies of pre-service teachers. It is thought that, this result has been due to the fact that candidates were able to reflect on their micro-reflective teaching practices effectively, both by self-assessment at the end of the practice and by watching video recordings and writing reflective diaries, during teaching practices. Considering the contributions of practices within the scope of this research to the professional experience and development of pre-service teachers, the study has been completed by concluding that formal inclusion of micro-reflective teaching practices on teacher training process, especially in Special Teaching Methods I-II and after that Teaching Practice-I courses, can lead to positive results.