Oran ve orantı konusu öğretim sürecinin bir matematik öğretmeninin fark etme becerisi bağlamında incelenmesi

Abstract

Son yıllarda matematik eğitimi alanında yapılan çalışmalarda `fark etme becerisi (noticing)` kavramı dikkatleri çekmekte ve bu beceri öğretimde uzmanlığın temel bileşenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Öğretmenlerin sınıflarında neyin dikkate değer olduğuna karar vermesi, yaşanan özel durumları iyi bir şekilde analiz edip anlamlandırabilmesi ve öğretimlerini buna göre düzenlemesi fark etme becerisi olarak tanımlanmaktadır. Bu araştırmanın amacı bir ortaokul matematik öğretmeninin kendi öğretim sürecini fark etme becerisi çerçevesinde analiz etmesinin matematiği öğretme bilgisi ve mesleki gelişimine olan katkısını incelemektir. Çalışma nitel araştırma yaklaşımlarından olan eylem araştırması deseninde yürütülmüştür. Katılımcılar bir ortaokul matematik öğretmeni ile 7. sınıfta öğrenim gören 17 öğrencidir. Öğretmen, 2016-2017 eğitim öğretim yılında oran-orantı konusuna ait kazanımların öğretimi ile ilgili derslerini video kayıt altına almıştır. Bu kayıtları izleyerek ders analiz günlüklerini oluşturmuş ve bu günlükleri de içerik analizi yöntemiyle analiz etmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular `öğrencilerin öğrenme zorluğu çektiği durumlar`, `öğrenci yanıtlarını sorgulama`, `eksik öğretimsel açıklama tespit edilen durumlar` ve `dersin planlanmasına dair görüşler` olmak üzere dört ana başlık altında ele alınmıştır.Bu çalışmada öğretmen video kayıtları analiz etme yoluyla öğrenci düşünmelerine daha fazla dikkat etmiş ve bunlar üzerinde ayrıntılı düşünme fırsatı bulmuştur. Ders içerisinde yeterince dikkat etmediği veya gözden kaçırdığı noktaları yakalayarak öğretimini buna göre düzenlemiştir. Öğretmen sınıf içerisinde öğrenci yanıtlarını yeterince sorgulamadığını bu yüzden de bazı kavram yanılgılarını fark etmede güçlük yaşadığını belirlemiştir. Araştırma oran-orantı konusu özelinde yürütüldüğünden öğretmen bu konuya ait öğrenci güçlüklerini belirlemiş ve çözüm önerileri geliştirmiştir. Ayrıca dersin planı ve akışıyla ilgili olumlu ve olumsuz noktaları tespit eden öğretmen ilerleyen yıllarda yapacağı öğretim için fikir sahibi olmuştur.Anahtar Kelimeler: Fark Etme Becerisi, Mesleki Gelişim, Matematiği Öğretme Bilgisi.

In recent years, `noticing` concept draw attention in studies of the field of mathematics education and this skill is accepted as key components of specialization in teaching. Noticing is defined that the teachers can decide what is important in the classroom, they can analyze efficiently and they can organize their teaching according to this process. The aim of the research is to examine the contribution of a secondary school mathematics teacher's pedagogical mathematical knowledge and professional development which is analyzing by her teaching process in the framework of her noticing skill.This study is conducted in the scope of action research which is qualitative research approach. Participants are 17 students in 7th grade and 1 secondary school mathematics teacher. The teacher recorded a video in the classroom about the subject of rate and ratio in 2016-2017 education year. She kept analyses logs by watching this records and she analyzed these logs with content analysis methods. Findings which is obtained from the analysis was examined under 4 tittles which are situations about students' learning difficulty, questionings of students answers, situations of incomplete instructional explanations and opinions about the course planning.In this study teacher was more careful about students' thinking by analyzing the video and she found a chance to think about this process in detail. She realized the unseen or unnoticeable points in the learning process and organized her teaching process according to this video records. Teacher defined that students didn't examine their answers and because of that they had difficulties about noticing their misconceptions. This research determined difficulties in the subject of rate and ratio, improved solutions and defined students' difficulties related to the topics. Additionally, she identified negative and positive points about course plan and process also she had ideas for her future teaching process.Keywords: Noticing, Professional Development, Mathematical Pedagogical Content Knowledge.