Çocukluk çağı travmaları ile baş etme yönelimli psiko-eğitim programının psikolojik sağlamlık üzerindeki etkisi

Abstract

Yaşamın erken dönemlerinde yaşanan çocuk istismarı ve ihmali gibi pek çok stresli olay bireyin gelecekteki hayatını şekillendirmekte, yaşayabileceği yeni stresli olaylara karşı da daha kırılgan hale getirmektedir. Psikolojik sağlamlık düzeyi yüksek bireyler ise farklı zamanlarda tekrar eden travmatik yaşantılar karşısında bu süreci başarıyla atlatabilmektedirler. Bu nedenle, çocukluk çağı travması yaşamış bireyleri ele alan, sorunları ile başa çıkmalarına katkı sağlayacak ve yaşayabilecekleri olası travmatik olaylara karşı önleyici becerileri kapsayan, etkililiği ortaya konmuş psiko-eğitim programlarına ihtiyaç duyulmaktadır.Bu çalışmanın amacı, çocukluk çağı travmaları ile baş etme yönelimli psiko-eğitim programının psikolojik sağlamlık üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma kapsamında bir deney ve bir kontrol grubu oluşturulmuş olup çalışma öntest-sontest-kontrol gruplu yarı deneysel desen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma grubunu, 2014-2015 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi'nde öğrenim görmekte olan 879 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Yılmazlık Ölçeği ve Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında psiko-eğitim programına katılmaya gönüllü olan ve gruba katılım için gerekli ölçüm kriterlerini sağlayan 30 öğrenciyle bireysel olarak yapılan görüşmeler sonucunda, 15 öğrenci deney grubuna ve 15 öğrenci kontrol grubuna atanmıştır. Araştırmanın deney grubu ile 12 hafta devam eden travma odaklı psiko-eğitim programı gerçekleştirilmiş, kontrol grubuna ise herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Ön-test, son-test ve izleme ölçümleri ile deney ve kontrol grubunun psikolojik sağlamlık puanları arasındaki fark ortaya konmuştur. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 20.0 istatistik programı kullanılarak t testi, tekrarlı ölçümler için ANOVA ve nonparametrik tekniklerden Friedman ve Wilcoxon istatistik analiz teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, çocukluk çağı travması yaşamış öğretmen adaylarının psikolojik sağlamlık puan ortalamasının daha düşük olduğunu, deney grubuna uygulanan psiko-eğitim programı sonrası deney grubunun son-testteki psikolojik sağlamlık puanlarında anlamlı bir artışın olduğunu [F (1.63-45.79) = 4.78, p<0.01, ηp2 =0.14] ve deney grubunda yer alan öğretmen adaylarının son- testteki psikolojik sağlamlık puanları ile uygulamanın tamamlanmasından 4 ay sonra yapılan izleme ölçümleri arasında anlamlı bir fark olmadığını ortaya koymaktadır. Elde edilen sonuçlar ilgili alan yazın bağlamında tartışılmış, araştırma sonuçlarına ve ileride yapılabilecek çalışmalara yönelik olarak önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Çocukluk Çağı Travmaları, Psikolojik Sağlamlık, İstismar, İhmal, Öğretmen Adayları, Yarı Deneysel Çalışma

Many stressfull events such as child abuse and neglect in early life shape the future of the individual and they make the individual more vulnerable to new stressfull events. Individuals with a high level of resilience can survive this process successfully in response to repeated traumatic experiences at different times. Thus, there is a need for effective psycho-educational programs that deal with individuals who have experienced childhood traumas that contribute to their ability to cope with their problems, and which have preventive skills against possible traumatic events that can be experienced.The purpose of this study is to examine the impact of psycho-education program within the context in coping with childhood traumas on resilience. In the content of study, an experiment and a control group are formed, and the study is carried out with a quasi experimental design includes pretest-posttest-control groups. The research group consists of 879 students at Karadeniz Technical University Fatih Education School during 2014-2015 Spring semester. Demographic Information Form, Resiliency Scale and Childhood Trauma Questionnaire are used as data collection tools in the study. In the content of study, 15 students for experiment group and 15 students for control group have been selected by interviewing these 30 students who are volunteer to attend the psycho-education program and have measurement criterions for attending the group. A twelve weeks trauma-focused psycho-education program was performed with the experimental group of the study, and no intervention was made with the control group. The difference between control and experiment groups' resilience scores were obtained by pre-test, post-test and follow-up measurements. For the data analyses, t test, ANOVA for repeated measures and, Friedman and Wilcoxon statistical analyses as non-parametric techniques are used on SPSS 20.0 statistical program. The results obtained from the findings show that teacher candidates who have experienced childhood traumas have a lower resilience mean scores, the experiment group has a significant increase on post-test resilience score after the psycho-education program [F (1.63-45.79) = 4.78, p<0.01, ηp2 =0.14] and there is not a significant difference on resilience scores between teacher candidates' post-test scores in experiment group and follow-up measurement- 4 months after the group process- scores. The results are discussed in the context of literature and suggestions towards the results and future studies are made. Keywords: Childhood Traumas, Resilience, Abuse, Neglect, Teacher Candidates, Quasi Experimental Study