Biyoloji öğretmenlerinin eleştirel düşünme düzeyleri: Trabzon örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, biyoloji öğretmenlerinin eleştirel düşünme düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın örneklemini 2016-2017 eğitim ve öğretim yılı bahar döneminde, Trabzon il merkezinde bulunan rastgele seçilmiş 18 devlet lisesinde görev yapan biyoloji öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada `Kişisel Bilgi Formu`, `Kritik Düşünme Düzeyi Ölçeği` olan `Kalifornia Eleştirel Düşünme Eğilim Ölçeği (CCDTI)` anketi kullanılmıştır. Bu çalışma kapsamında eleştirel düşünme düzeyi anketine katılan 30 biyoloji öğretmenine ulaşılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen `Kritik Düşünme Düzeyi Ölçeği (CCDTI)` anket verileri SPSS 21 istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Öğretmenlerin eleştirel düşünme düzeylerinin cinsiyet, mezun olunan fakülte ve eğitim durumlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmek için `bağımsız örneklem t testi`nden, mesleki kıdeme göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için `tek yönlü anova testi`n den yararlanılmıştır. CCTDI'nın alt boyutları ile ilişkisini belirlemek amacıyla `Pearson Korelasyon Analizi`nden yararlanılmıştır. Fark ve ilişkilerin anlamlılık düzeyi olarak ise p<,05 düzeyi yeterli görülmüştür. Araştırma bulguları incelendiğinde; biyoloji öğretmenlerinin eleştirel düşünme düzeylerinin `düşük düzey` de olduğu belirlenmiştir. Ayrıca cinsiyet ve mesleki kıdeme göre eleştirel düşünme düzeyleri anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Öğretmenlerin öğrenim durumlarına göre, CCTDI ölçeği kapsamında bulunan doğruyu arama ve analitiklilik tutumu, lisansüstü mezunlarının lehine anlamlı bir fark gösterirken, diğer alt kategorilerde böyle bir anlamlı farka rastlanmamıştır. Öğretmenlerin mezun olunan fakülteye göre CCTDI ölçeği kapsamında bulunan meraklılık ve analitiklilik tutumu, eğitim fakültesi mezunları lehine anlamlı bir fark gösterirken, diğer alt kategorilerde böyle bir anlamlı farka rastlanmamıştır. Lisansüstü düzeyde alınan derslerin ve yürütülen çalışmaların, bireylerin eleştirel düşünme düzeylerinin gelişimine katkıda bulunduğu sonucuna varılabilir. Yapılan bu araştırmaya yurtdışında bulunan liselerde çalışmakta olan biyoloji öğretmenleri de dahil edilerek geniş kapsamlı çalışmalar yapılması ilgili alana katkı sağlayacaktır.

The purpose of this study is to examine critical thinking levels of biology teachers in terms of various factors. The sample of this study consists of 18 randomly selected biology teachers who worked in government high schools in Trabzon city center during 2016-2017 term.`Personal İnformation Form` and `Critical Thinking Level Scale (CCDTI*)` survey are used in this study. Within the scope of this study, 30 biology teachers attended critical thinking level survey.The data gained from CCDTI is analysed with SPSS 21 packet programme. To determine whether teacher's critical thinking level changes considering their gender,the school they graduated from and their education level, `unpaired t test` is used and to determine whether this level changes considering their professional seniority, `One way anova test` is used. `Pearson Corelation Analyze` is used to determine the relation betwen CCDTI and its subdimensions. For the significance level of difference and relations p<,05 level is found adequate.When research data is examined, the critical thinking level of biology teachers is determined as `low level`. Besides, no significant variation could be determined in terms of gender and professional seniority difference. In terms of teachers' educational level, altough the attitude towards searching the truth and being analytical which is a part of CCDTI scale shows a significant difference favoring postgraduate teachers, no such significance could be discovered in other sub-categories. In terms of the faculty the teachers graduated from, altough the attitude towards curiosity and being analytical which is a part of CCDTI scale shows a significant difference favoring graduates of education faculty, no such significance could be discovered in other sub-categories. It can be concluded that the courses taken and studies carried out in postgradute level contribute to the development of individuals' critical thinking level. A wide-ranging study can be obtained by including biology teachers who work for high schools in different countries in this study.