Jeodezik ölçüler ile deprem kaynak parametrelerinin belirlenmesi

Abstract

Depremsel yer değiştirmelerin jeodezik ölçülerle belirlenmesi ve modellenmesiiki yönlü bir olgu olarak değerlendirilebilir. Birincisi jeodezik ağların sözkonusu etkilerden arındırılması, diğeri ise ülkemiz için kaçınılmaz bir olgu olandepremin yüzeydeki etkilerinin cm duyarlılığında sayısal olarak ifade edilerek,diğer bilim dalı ve disiplinlere vazgeçilmez bir girdi olarak sunulmasıdır.Jeodezik ölçüler ile deprem kaynak mekanizması ilişkisi için belirlivarsayımlarla çeşitli fonksiyonel ilişkiler mevcuttur. Bu şekilde belirli bir faygeometrisi ve kayma değerleri ile yüzeyde meydana gelen yer değiştirmeleri?direkt modelleme? ile bulmak olanaklıdır. Ancak jeodezik ölçüler yüzeydehesaplanan yer değiştirmelere en iyi uyan fay geometrisi ve kayma değerlerininbulunması için karmaşık analitik ilişkiler yanında gelişmiş optimizasyonyöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada ters modelleme için uygunyöntem araştırması yapılmış, geliştirilen yazılım araçları yardımıyla en uygunolduğu değerlendirilen ?benzetimli tavlama? yöntemi 17 Ağustos 1999 İzmitDepremi için test edilmiştir. Elde edilen sonuçlar farklı gruplarca yapılançözümlerle karşılaştırıldığında bulunan fay geometrisi ve kayma değerlerininyüzey yer değiştirme değerlerine diğer mevcut çalışmalardan daha iyi uyumsağladığı tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında ayrıca 03 Şubat 2002 tarihindeÇay (Afyon)'da meydana gelen depremler için faylanma mekanizmasımodellenmiştir.Anahtar Kelimeler: Fay mekanizması, yer değiştirme, optimizasyon, tersmodelleme, jeodezik ölçüler

Determination and modeling of seismic displacements can be considered a twofoldphenomenon. One is dispersing such effects from geodetic Networks andthe other one is quantifying the effects of earthquakes at cm level precisionwhich are inevitable for Turkey and presenting them as input to the otherdisciplines. Functional relations can be established between geodeticobservations and earthquake source mechanism under certain assumptions. Inthis way, it is possible to compute surface displacements with direct modellingusing certain fault geometry and slip values. However, computation of faultgeometry and slip values which best fit the surface displacements requiresadvanced optimization methods together with complicated analytical functions.In this study, possible methods of inverse modelling were investigated andsimulated annealing, which is considered the most appropriate method, wastested for1999 İzmit Earthquake, August,17th using the software toolsdeveloped within the study. Result reveal that computed fault geometry and slipvalues fit geodetic surface displacements better than any other available studies.In addition, faulting mechanism was also modelled for 03 February 2002 Çay(Afyon) Earthquake.Keywords: Fault mechanism, displacement, optimization, inverse modeling,geodetic observations