Akut miyokard infarktüsü ve iskemik kalb hastalarında serumda dehydroepiandrosteron sülfat düzeyleri

Abstract

- 35 - ÖZET DHEA'nın kortizole benzer diurnal ritme sahip olduğu, yaşlanma ile sürrenal kortekste seçici olarak DHEA ve DHEA- SO, sekresyonunun azaldığı, kortikotroping rilizing faktörün ACTH salgılanmasını uyarmasında veya eksojen ACTH verilmesin de, yaşlılıkta adrenal andro jenlerin (DHEA, DHEA-SO,) duyar sızlığı, buna karşı kortizolün bazal ve ACTH ile uyarılmış konsantrasyonlarının değişmediği hatta arttığı pek çok araş tırıcı tarafından ortaya konulmuştur. DHEA ve DHEA-SO, 'ün glukoz-6-f osf at dehidrogenazı in- hibe ettiği, eksikliğinde lipojenezi artırdığı ve pıhtılaşma yı olumsuz yönde etkilediği, buna bağlı olarak hiperkolesto- relemide, diabette azaldığı, ateroskleroza zemin hazırladığı, uzun zamanda kardiovasküler ve iskemik kalb hastalığı oluşu munda rol oynayabileceği çalışmacılar tarafından bildirilmiş tir. Akut strese bağlı olarak serebral nöroendokrin siste min uyarıldığı birçok çalışmacı tarafından gösterilmiştir. Travma, egzersiz, myokard inf arktüsündeki gibi akut strese bağlı hipofiz ve sürrenal bezin hormon. cevapları araştırıl mıştır. Erken dönemde kortizolün, katekolaminlerin, büyüme hormonunun, prolaktinin arttığı, testosteron ve insulinin azaldığı kaydedilmiştir. Yapılan sınırlı çalışmalarda akut- 36 - myokard inf arktüsünde nekrozun erken döneminde ani stres so nucu ACTH yolu ile surrenal korteksten DHEA ve DHEA-SO^ salı- nımının arttığı, normal grupta olduğu gibi yaşlanma ile azal dığı belirtilmiştir. Bu çalışmada 40 ve 40 yaşın üzerindeki akut myokard infarktüsü ve iskemik kalb hastalığı tanıları ile takip edi len 25'er kişilik erkek hasta grubunda plazma DHEA-SO, sevi yeleri ölçüldü. Sonuçlar hastane personelinden, yatan ve po likliniğe başvuran aynı yaş gruplarına uygun ve sağlıklı ol masına dikkat edilerek seçilen 25 kişilik erkek kontrol grubu ile karşılaştırıldı. Myokard infarktüsü grubunda nekrozun erken döneminde saptanan plazma DHEA-SO, değerlerinin ortalamaları, hem iske- mi grubunda, hem de kontrol grubunda bulunan ortalama değer lere göre yüksek bulundu. Aradaki fark istatistiki yönden an lamlı idi (iskemi grubunda p>0,005, kontrol grubunda p>0,02). Bu sonucu akut strese bağlı hipofiz yolu ile surrenal korteksten DHEA ve DHEA-SO, sekresyonunun artmasına bağladık. İskemi grubundaki plazma DHEA-SO, ortalama değerleri kontrol grubundan düşüktü, fakat istatistiki yönden anlamsız dı. Biz burada ateroskleroz gibi konularla ilgili çalışmala rın uzun süreli ve daha geniş grupta yapılmasını öneriyor, ancak o zaman sonuçların daha anlamlı olacağına inanıyoruz. Her üç grupta yaşlanma ile birlikte plazma DHEA-SO, ortalama düzeylerinin anlamlı olarak azaldığını gösterdik (akut myokard infarktüsü. p<0,02, iskemi grubu p<0,02, kont rol grubu, p 0,025). Gruplarımızın kırk yaşın üstünde olduğu düşünülürse anlamlılık daha iyi anlaşılır. Yaşlanma ile DHEA- SO^'ün azaldığı çeşitli çalışmalarda gösterilmiştir. Bu sonu cu yaşlanma ile surrenal kortekste selektif olarak enzim ek sikliği, hücrelerin ve reseptörlerin azlığı veya yokluğu,- 37 - pituiter androjen adrenal stimulating faktör kaybı gibi ne denlerle DHEA ve DHEA-SO,'ün üretim azlığına bağlayabili riz,