Karaciğer hastalarında diazepamin farmakolojik ve klinik etkileri

Abstract

Karaciöer Hastalarında Diazepamın Farmakolojik ve Klinik Etkileri ÖZET Bu çalışmada ilaçların farmakolojik etkilerini primer olarak etkileyen organlardan biri olan karaciğerin hastalıklarında anestezide sıklıkla kullandığımız diazepamın farmakolojik ve klinik etkilerini karaciğeri normal olan şahıslarla karşılaştırmayı amaçladık. Fentanilin yıkımı karaciğerde olmasına rağmen karaciğer hastalıklarında farmakokinetik değişikliklerinin olmaması ve diğer sistem fonksiyonlarına minimal etkisi nedeniyle çalışma sırasında diazepamla kombine olarak kullanılması yeğlendi. Çalışma kapsamına diagnostik nedenle veya karaciğer transplantasyon adayı olup evreleme amacıyla laparoskopi uygulanan 20 hasta alındı. Karaciğer biyopsi sonuçlarına göre; kontrol grubunu karaciğeri normal 10 olgu, çalışma grubunu ise karaciğer hastası 10 olgu oluşturdu, işlem öncesi hospitalizasyon süresinde fizik muayene ve laboratuar incelemeleri yapılan hastaların, ameliyathanede `p` bulma testi uygulandıktan sonra bazal kan basınçları, kalp atım sayıları, Sp02 ve solunum frekansları kaydedildi. Diazepam 0,15mg/kg İV verildi. Birinci ve Sayfa - 59Karaciğer Hastalarında Diazepamın Farmakolojik ve Klinik Etkileri 5. dakikada ölçümler tekrarlandı. Sedasyon düzeyi tespit edilmesinin ardından 1.5 mikrog/kg Fentanyl İV verildi ve laparoskopi alanına lokal anestezik madde infıltrasyonu uygulandı. Beşer dakika aralıkla işlem bitimine kadar ölçümler tekralandı. 24. saatte uyuma isteği ve amnezi sorgulandı. Diazepam verilişinden 30, 60 dakika, 24', 48 saat sonra kan örnekleri alınarak serum benzodiazepin düzeyleri tayin edildi. Çalışma grubunda 10. ve 15. dakikada ortalama arter basınçlarında artma saptanırken, kalp atım sayıları her iki grupta stabil seyretti. Solunum frekansında çalışma grubunda 5. dk. da bazal değerlere göre anlamlı düşüş gözlendi. Her iki gruptada İV diazepam enjeksiyonundan sonra Sp02 değerlerinde ileri derecede anlamlı düşüş kaydedildi ve maske ile 02 verilme gereği duyuldu. Çalışma grubunda kontrollere oranla sedasyon skorları anlamlı derecede yüksekti. Amnezi, postoperatif uyuma isteğinde artış ve uyanıklık insidensleri iki grup arasında farklılık göstermedi. Karaciğer hastalığı olan olgularda 30. dk. serum benzodiazepin düzeylerinin kontrol grubuna göre düşük olduğu saptandı. Çalışma sırasında araştırılan parametreler içinde karaciğer hastalığının bu düşüklükte istatiksel olarak anlamlı tek faktör olduğu görüldü. Serum düzeyinin en yüksek olduğu değer %100 kabul edilip diazepam verildikten 48 saat sonra yapılan ölçüm buna oranlandı ve 48. saat konsantrasyon yüzdesi elde edildi. Bu değerin karaciğer hastalığı Sayfa - 60Karaciğer Hastalarında Diazepamın Farmakolojik ve Klinik Etkileri olanlarda belirgin yüksek olduğu, diğer etken faktörlerin cinsiyet, serum albumin düzeyi ve hasta ağırlığı olduğu saptandı. Bu çalışma sonucunda diazepam verilen tüm hastalarda Sp02 monitorizasyonunun ve acil solunum desteği olanaklarının el altında bulunması gerektiği karaciğer hastalarında 0.15 mg/kg diazepam dozunun santral sinir sisteminde yüksek oranda tutularak ağır sedatif etki yapması nedeniyle daha düşük dozda kullanılmasının uygun olacağı ve diazepamın atılımının karaciğer hastalarında gecikmesi nedeniyle birikebileceğindenjpostoperatif sedasyon amacıyla çok dikkatli kullanımı gerektiği kanısına varıldı. Sayfa - 61