Sarkoidoz olgularında bronkoalveoler lavaj sıvısında, lenfosit alt grup dağılımının incelenmesi

Abstract

64 ÖZET Radyolojik olarak değişik evrelerde 25'i kadın 20'si erkek 45 sarkoidoz hastası incelendi. Hastaların yaş ortalamaları 38.77±13.17 idi. Kon trol grubu olarak sağlıklı olan 16 kişi çalışmaya alındı. Hem sarkoidoz gru bunda hem de kontrol grubunda sigara içen ve içmeyen olgu sayıları tespit edildi. Hastalardan alınan BAL (bronkoalveoler lavaj) sıvısı örnekleri incelemek istediğimiz lenfosit alt gruplarına özgü monoklonal antikorlar kullanılarak `flowcytometry` tekniği ile incelendi. Öncelikle sarkoidoz hastaları bir bütün olarak ele alındığında bu grupta CD3+ T lenfositlerinin CD4+ helper T lenfositlerinin ve HLA-DR + CD3+ aktif T lenfositlerinin kontrol grubuna göre anlamlı olarak artmış olduğu saptandı. (CD3+ T lenfositleri için p<0.05, CD4+ helper T lenfosit leri için p<0.001 CD45+ / CD14+ hücreleri için p<0.05 idi) (Tablo 2). TH/TS (CD4+ / CD8+) oranı, kontrol grubunda 0.743±0.486 (OrttS.D.) iken, evrelerine ayırmaksızın tüm sarkoidozlu hastalarda bu oran 2.967±3.167 (OrtiS.D) olarak saptandı. Bu oran kontrol grubuna göre ileri derecede anlamlı olarak daha yüksekti (p< 0.001) (Tablo 2). Kliniko-radyolojik kriterlerle 4 evreye ayrılan sarkoidozlu hastalarda, alveolit şiddetiyle, lenfosit alt grup dağılımı arasındaki ilişkiyi araş tırdık.Buna göre akciğer radyografisinde BHL (bilateral hiler adenopati) bulunan 1. gruptaki sarkoidoz hastalarının BAL sıvısında CD45+ / CD14+ hücreleri, CD3+ T lenfositleri, CD4+ helper T lenfositleri ve HLA-DR+ CD3+ aktif T lenfositleri kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksekti. (CD4+ helper T lenfositleri için p<0.01, CD3+ T lenfositle ri, HLA-DR+ CD3+ aktif T lenfositleri ve CD45+ / CD14+ hücreleri için p<0.05) (Şekil 11). Bu grupta TH/TS (CD4+ / CD8+) oranı 5.881±5.796 (OrtiS.D.) idi. (Şekil 12, Tablo 3). Akciğer radyografisinde bilateral hiler adenopati (BHL) + parenkim tutulumu görünen (mottling) olguların oluşturduğu 2. grupta da sonuçlar 1. gruptakinden farklı değildi. Bu grupta TH/TS (CD4+ / CD8+) oranı 3.455±2.940 (OrtiS.D.) idi (Tablo 3, Şekil 12). Akciğer radyografi sinde yalnız parenkim lezyonlarının kaldığı 3. grup sarkoidozlu olguların BAL sıvısında yâlnız CD4+ helper T lenfositleri ve HLA-DR- CD3+ aktif T lenfositleri kontrol grubuna kıyasla anlamlı derecede artmış olarak bulun du (p<0.01). Bu grupta TH/TS (CD4+ / CD8 + ) oranı 2.048Ü.407 (OrtiS.D) idi (Şekil 12). Radyolojik olarak sönmüş vakaların oluşturduğu 4. evre sarkoi dozlu olguların BAL sıvısında yalnız CD4+ helper T lenfositleri kontrol gru buna göre orta derecede anlamlı olarak yüksekti (p<0.05). bu grupta TH/TS (CD4+ / CD8+) oranı 0.830İ0.452 olarak bulundu (Şekil 11). tik üç grup arasında lenfosit alt grup dağılımı bakımından istatis tiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05) (Tablo 3). Yalnız ilk üç grupta CD4+ helper T lenfositleri ile TH/TS (CD4 + / CD8+) oranı, radyolojik olarak iyileşmiş olguların oluşturduğu 4. gruba göre anlamlı derecede artmış bulundu. (CD4+ helper T lenfositleri için p<0.01, TH/TS (CD4+ / CD8+) oranı için p<0.01 idi). Klinik başvuruda semptomu olan sarkoidozlu olguların BAL sıvısında B lenfositleri ve doğal öldürücüler haricinde (NK) diğer lenfositler kontrol grubuna göre anlamlı derecede artmış olarak saptandı. (CD4+ helper T lenfositleri ve CD45+ / CD14+ hücreleri için p< 0.001, HLA-DR + CD3+ aktif T lenfositleri, CD3+ T lenfositleri ve TH/TS (CD4+ / CD8+) oranı için p<0.01 idi) (Şekil 13,15).Hiç semptomu olmayan, rutin akciğer radyografi çekimleri sırasında tespit edilen sarkoidozlu olguların BAL sıvısında TH/TS (CD4+ / CD8+) oranındaki artış kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksekti (p<0.01) (Şekil 15). HLA-DR + CD3+ aktif T lenfositleri ve CD4+ helper T lenfositleri miktarındaki artış ise orta derecede anlamlı olarak yüksekti (p<0.05) (Şekil 14, Tablo 4). Klinik başvuruda semptomu olan ve olmayan sarkoidoz vakaların da lenfosit alt grup dağılımı bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu (p>0.05) (Tablo 4). Ayrıca bu durum bize aktivite ile hastalık semptomları arasında korelasyon olmadığını gösterdi. Ekstratorasik tutulumu olan ve olmayan her iki gruptaki sarkoidoz olgularının BAL sıvısında B lenfositleri ve doğal öldürücüler (NK) hariç diğer lenfosit alt grupları ile TH/TS (CD4+ / CD8+) oranı değişik derecelerde olmak üzere normale göre anlamlı olarak artmış bulundu (Şekil 16,17,18). Bununla beraber ekstratorasik tutulumu olan ve olmayan her iki sarkoidoz grubu arasında lenfosit alt grupları bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki gözlenmedi (p>0.05) (Tablo 5). Sigara içiminin, sarkoidozlu olgularda, BAL sıvısındaki lenfosit alt grup dağılımına etkisini araştırdığımızda, sigara içmeyen sarkoidozlu olgularda CD3+ T lenfositleri, HLA-DR+ CD3+ aktif T lenfositleri, CD4+ helper T lenfositleri ve TH/TS (CD4+ / CD8+) oranı sigara içmeyen sağlıklı kontrollere göre anlamlı olarak yüksekti (Şekil 19,20, Tablo 6). Sigara içen sarkoidozlu olgularla, sigara içen kontrol grubu arasında, sigara içen sarkoidozlu olgularla, sigara içmeyen sarkoidozlu olgular arasında ve yine sigara içen kontrol grubu ile sigara içmeyen kontrol grubu arasında lenfosit alt grupları bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulamadık (Tablo 6). Buna dayanarak sigara içiminin BAL sıvısında ki lenfosit alt grup dağılımında bir değişikliğe neden olmadığını düşünmekteyiz.