Çölyaklı Türk çocuklarında HLA doku tipi tayini

Abstract

ÖZET Glütene duyarlı bir enteropati olan ÇH'nın HLA doku gruplan ile ilişkisini araştıran birçok çalışma yapılmıştır. HLA antijenlerinin ırklara göre rastlanma sıklığı değişiklik göstermekte ve aynı hastalık için bir ırkta anlamlı olarak sık rastlanan bir antijene başka bir ırkta aynı sıklıkla rastlanmamaktadır. Biz de bu çalışmalardan yola çıkarak kendi toplumuzdaki çölyaklı çocuklarda HLA fenotip sıklığını belirlemek, antigliadin antikor düzeyi ile HLA fenotipi arasında bir ilişki olup olmadığını araştırmak istedik. Çalışmaya Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenterolojisi Bilim Dalı'nda izlenmekte olan ÇH tanılı 30 hasta alındı. Hastaların 20'si kız, 10'u erkek olup yaş ort ± SD 5,8 ± 4,3 yaş idi. Kontrol grubu olarak böbrek transplantasyon listesine alınmış 30 hastanın sağlıklı kan vericilerinin HLA doku tipleri kullanıldı. Kontrol grubunda 15 kadın, 15 erkek olup, yaş ort ± SD 32,6 ± 6,7 yaş idi. Doku tipi olarak HLA-AB, -DR, -DQ antijenleri lenfositotoksisite yöntemi ile araştırıldı. Hasta grubunda HLA-A25(10), -B8, -DR18(3) ve -DQ2 kontrol grubu ile karşılaştırıldığında hastalığın görülme sıklığı açısından anlamlı bulundular (sırasıyla p: 0,02; p: 0,01; p: 0,02; p: 0,002). HLA-B8 doku grubu içerenlerin 5 kat, -DQ2 doku grubu içerenlerin 9 kat daha fazla hastalığa yakalanma riski vardı. HLA-B4, -B7, -DRl 1(5) ve DQ6 doku gruplan kontrol grubunda anlamlı olarak daha sıktı (sırasıyla p: 0,00003; p: 0,03; p: 0,03; p: 0,03). HLA-B4 doku grubunun ÇH'a karşı 5 kat koruyucu olduğu görüldü. AGA düzeyleri ile HLA doku gruplan karşılaştırdığında, iki yaşın altında olup AGA IgA>50 AU olan hastalarda HLA-A32, -B16, -B5, -DQ4, -DQ6(1) ve DR14(6) doku gruplanna rastlanmadı (sırasıyla p: 0,0003; p: 0,0003; p: 0,0003; p: 0,05; p: 0,05; p: 0,01). İki yaşın üzerinde olup AGA IgA>50 AU olan hastalarda ise HLA-B4'ün daha sık, HLA-DR7'nin ise daha az olması anlamlı bulundu (sırasıyla p: 0,02; p: 0,007). İki yaşın üzerinde olup AGA IgG>50 AU olan hastalarda ise HLA-A1, -A9, -B17, -B37, - B73 ve -DR9 doku gruplannın olmaması dikkat çekici bulundu (p>0,05). Bu çalışma sonucunda, olgu sayısı çok fazla olmamakla birlikte, HLA-A25(10)'un ÇH'ı olan Türk çocuklanna özgü bir antijen olabileceği düşünüldü. 41