Uçucu maddelerin hemogram üzerine etkileri

Abstract

Çalışmada İstanbul ili çeşitli semtlerinde yaşayan 50 erkek uçucu madde bağımlısı sokak çocuğunun öz ve soy geçmişlerine ait anamnezleri alınmış, fizik muayene ve hemogram bulguları incelenmiştir. Deneklerin %84'ü sokakta, %16'sı Sokak Çocukları Gönüllüler Derneğinin oluşturduğu Umut Evi'nde yaşamaktaydılar. Olguların %58'ini İstanbul'a göç eden ailelerin çocukları oluşturmuş ve bu göçün büyük kısmının doğu ve güneydoğu bölgelerinden olduğu tespit edilmiştir. Olguların %42'sini ise İstanbul'da doğan ve büyüyen çocukların oluşturduğu saptanmış olup deneklerin ifadelerine göre bu grubun %61 'inin daha önceden göç eden ailelerin çocukları olduğu tesbit edilmiştir. Deneklerin yaşları 14 ile 30 arasında değişim göstermekte olup ortanca yaş 18 olarak saptanmıştır. Olguların uçucu madde bağımlılıkları ise 2 ile 18 yıl arasında değişim göstermiş, ortalama 9 yıl bulunmuştur. Çalışmanın temel amacı uçucu maddelerin ayrı ayrı ve birlikte kullanımı ile oluşabilecek hemogram değişimlerini saptamak olduğundan, gruplar amaca uygun şekilde oluşturulmuş benzen kullananlar Aı, toluen kullananlar A2, her iki maddeyi de birlikte kullananlar A3 grubuna alınmıştır. Literatür bilgileri*6,22,52*53,54,55* doğrultusunda, grupların kullandıkları uçucu maddelerin 40doz ve süresi biyolojik etki oluşturabilecek sınır değerlerin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen normal dışı hemogram bulgularının gruplara dağılımı ile kullanılan benzen dozu arasında paralellik saptanmış olup, patolojik hemogram bulgularının, en yüksek dozda benzen kullanılan A3 grubunda yoğunlaştığı, bunu benzen dozu ile paralel olarak sırasıyla Aı ve Â2 gruplarının izlediği görülmüştür. Çalışma sonucunda normal dışı hemogram bulguları olarak sıklık sırasına göre; anemi, lökositoz, trombositopeni ve anemi.mutlak eozinofili, trombositoz ile birlikte anemi ve lökositoz, trombositoz tespit edilmiş olup bu bulgular literatür bilgileri ile kıyaslanabilir oranlarda bulunmuştur. Bununla birlikte literatürde bildirilen pansitopeni(6,7,11), lenfositoz(6-59>, bazofili(6), lenfopeni*39,61*, lösemi<3,5,8) bulguları çalışma grubunda tespit edilememiş olup bunun sebepleri olarak grubumuzdaki denek sayısının azlığı, diğer çalışmaların işyeri şartlarında maruz kalan işçilerde yapılmasına karşın bizim olgularımızın bu maddelerle sokakta karşılaşmaları düşünülmüştür. Tespit edilen normal dışı hemogram bulgularının, 25 yıl önce Türkiye'de oldukça sağlıksız şartlarda çalışan işçilerde yapılan araştırmaların sonuçlarıyla büyük benzerlik göstermesi oldukça dikkat çekici olmuştur. Bu sonuçlara dayanılarak; sokak çocuklarının sadece toplumsal bir sorun olmaktan öte, kullandıkları uçucu maddeler sebebiyle gizli kalmış bir sağlık sorununu da oluşturdukları sonucuna varılmıştır. 41