Halka arzlarda oluşan fiyat anomalilerine bağlı çıkar ilişkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de halka arz sürecinde belirlenen hisse senedi fiyatının gerçeğe uygun değerinden ne kadar saptığını tespit etmek, bu sapmadan kimlerin çıkar sağladığını belirlemek, fiyat sapmalarını azaltıcı yöntemlerin etkinliğini test etmek ve gerçeğe uygun fiyatlamanın sağlanması için bir yöntem önerisinde bulunmaktır. Çalışma, İMKB'de Ocak 1993 ile Mayıs 2007 yılları arasında gerçekleşen 240 halka arzı kapsamaktadır. Çalışmada, ?halka açılma olgusu? başlığı altında; halka açılma sebepleri, halka açılmanın avantaj ve dezavantajları, halka arz süreci, halka açılmalarda zamanlama, halka arz sürecinde hizmet alınacak kişi ve kuruluşlar ile halka arz fiyatının tespiti, ?halka arzların kısa ve uzun dönem performansları? başlığı altında; halka arzların performansı, halka arzlarda uygulanan satış yöntemleri ve sonuçları, Türkiye'de ve yurtdışında daha önce yapılan teorik ve amprik çalışmalar çerçevesinde ele alınmıştır. ?Halka arzlarda oluşan fiyat anomalileri ve çıkar ilişkileri? başlığı altında ise; halka arzlarda oluşan fiyat anomalilerinden kimlerin ne ölçüde çıkar sağladığı ve fiyat anomalilerini azaltmaya yönelik uygulanan fiyat istikrarı sağlayıcı işlemlerin etkinliği amprik düzeyde test edilmiştir. Yapılan analizlerde Türkiye'de; halka arzın ilk gününde ortalama yüzde 9,16 düzeyinde bir düşük fiyatlamanın ortaya çıktığı ve dolayısıyla halka arz olunan hisse senetlerinin gerçeğe uygun değeri üzerinden fiyatlanmadığı, bu düşük fiyatlamadan temelde yabancı kurumsal yatırımcılar ile yerli bireysel yatırımcıların fayda sağladığı ve uygulanan fiyat istikrarı sağlayıcı işlemlerin genelde etkin olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Bu çerçevede, diğer halka arz yöntemlerine göre; daha az düşük fiyatlamaya yol açması, daha düşük aracılık komisyonu ile sağlanması ve potansiyel yatırımcılar için daha etkin fırsat eşitliği yaratması nedenleriyle İnternet Destekli Kapalı-Teklif Tek-Fiyat Müzayede yöntemi İMKB'de gerçekleşecek halka arzlarda kullanılması tavsiye edilen bir satış yöntemidir.Anahtar Kelimeler: Halka Arz, Düşük Fiyatlama, Masada Bırakılan Para, Müzayede

The purpose of this study is to identify how far the stock prices, set in the process of public offering in Turkey, deviate from their fair values; to mark those who derive benefit from this deviation; to test methods used to reduce price deviations and to propose a model to ensure fair pricing. This study covers 240 public offerings taken place in Istanbul Stock Exchange between January 1993 and May 2007. In the study, what have been discussed within the framework of former theoretical and empirical studies held abroad and in Turkey are causes of public offering, advantages and disadvantages of public offering, public offering process, timing in the public offering, persons or institutions from whom services to be procured in public offering process and determination of public offering price under the title of ?concept of public offering?; performance of public offerings, sale methods applied in public offerings and their results under the title of ?short and long term performances of public offerings?. Under the title of ?price anomalies and interest relations? however, how much benefit and by whom is derived from the price anomalies that appear in the public offerings, and effectiveness of transactions applied to ensure price stability with a view to reduce price anomalies are tested at the empirical level. In the performed analyses, the findings obtained are such that underpricing did appear at an average of 9.16 percent on the first day of public offerings and therefore the stocks offered to public were not priced on their fair values, that mainly foreign institutional investors and domestic individual investors did benefit from this underpricing and that transactions applied to ensure price stability proved to be efficient in general. In this framework, Internet Based Single-Price Closed-Bid Auction method is a suggested method for reasons that it is resulted in a lower underpricing, that it is provided by lower interagency commission and that it creates a more efficient equal opportunity, with respect to other public offering methods.Key words: Public Offering, Underpricing, Money Left on the Table, Auction