İş sistemine bağlı yapısal farklılaşma: Koç Holding ve General Motors örneği

Abstract

Bu araştırmada, farklı bağlamsal özelliklere sahip Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki baskın ekonomik aktörlerin, ne gibi öncüller nedeniyle çeşitlenme stratejisini benimsedikleri ve aynı stratejiyi benimsemiş olmalarına rağmen neden farklı örgütsel formları adapte ettikleri sorularına cevap aranmaktadır. Araştırmanın bu temel sorunsalına cevap bulabilmek amacıyla, devlete bağımlı iş sistemine sahip Türkiye'nin ve bölümlenmiş iş sistemine sahip ABD'nin baskın ekonomik aktörleri olan aile holdingleri ve çok bölümlü yapılar, benimsenen strateji ve yapı açısından karşılaştırılmaktadır. Türkiye ve ABD'nin bağlamsal farklılıklarının anlaşılabilmesi için öncelikle tarihsel ve karşılaştırmalı kurumsal analiz gerçekleştirilmektedir. Böylece ülkelerin baskın ekonomik aktörlerinin benimsedikleri strateji ve yapının öncülleri ortaya konulmaktadır. Ayrıca Türkiye'nin ve ABD'nin baskın ekonomik aktörlerini en iyi temsil eden Koç Holding ve General Motors örnekleri seçilerek araçsal örnek olay analizi gerçekleştirilmektedir. Böylece benimsenen strateji ve yapıya ilişkin öncüllere dair açıklamalar örnek olaylar üzerinden değerlendirilerek ilgili yazında yer verilmemiş olan açıklamalar belirlenmektedir. Araştırma sonuçları incelenen örnek olaylar için benimsenen ilgisiz çeşitlenme stratejisinin kapsam ve nitelik açısından farklı olduğunu ayrıca benimsenen yapının farklı işlevleri yerine getirdiğini ortaya koymuştur. Ayrıca benimsenen strateji ve yapı öncüllerinin de incelenen örnek olaylar için farklılaştığı anlaşılmıştır.

In this study, I analyzed how and why large corporations in Turkey and the United States have similarly followed diversification strategy, although two countries have had considerable different business systems characteristics, but have ended up with different organizational forms, i.e. family holding and multidivisional structure. To this end, I first compare family holding and multidivisional form in terms of strategy and organizational form. Second, I attempt to find out the antecedents of the strategic and structural differences between two forms by comparing national business systems characteristics of Turkey and the United States from the historical institutional perspective. Third, analyzing qualitatively two large corporations, Koç Holding and General Motors, as the representative cases of Turkish and American business environments, I attempt to explore the historical conditions that led two corporations to adopt similar strategies but different organizational forms. The findings of the study indicate that the unrelated diversification strategy adopted by Koç Holding and General Motors differs in terms of scope and quality. The study finding also showed that the adopted organizational forms family holding and multidivisional forms fulfill different functional expectations for the study cases. Additionally, findings of the study revealed that the antecedents of both the adopted strategy and the structure differs for Koç Holding and General Motors.