Türkiye`de dershanelerin yayılma ve meşrulaşma süreci

Abstract

Bu çalışmanın konusu, Türkiye'de bir kurumsal aktör olarak devletin eğitim politikaları ve uygulamalarında yaptığı değişimin beklenmedik sonucu olarak yeni bir formun doğmasıyla alanda oluşan ikili yapının meşrulaşması sürecidir. Bu kapsamda çalışmanın amacı 1) devletin izlediği politikalardaki değişimin, yine devletin eğitim alanında kendi desteklediği form olan okulları işlevsizleştirmesi ve varlığı tartışmalı bir form olan dershanelerin ilave bir form olarak hayatta kalabilmesi ve okula bağımlı meşrulaşması süreçlerini anlamak, ve 2) yeni formun meşrulaşma sürecinde teknik etkilerin mi yoksa kurumsal etkilerin mi baskın olduğunu açıklamaktır. Sürecin niteliksel yaklaşımla incelenmesi sonucunda, değiştirilemez algılanan bir meşruiyetin varlığının öyküleştirme, rasyonelleşme, ahlakileşme, normalleşme ve yetkilendirme stratejilerinin sıralı olarak işlediği söylemsel bir mekanizmaya dayandığı görülmüştür. Bu mekanizmanın üretildiği süreç niceliksel olarak analiz edildiğinde, eğitim alanında yapılan yasal değişiklikler ve bir ildeki başarı düzeyinin algıyı biçimleyici etkisi gibi kurumsal faktörlerin baskın olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın diğer çarpıcı sonucu ise, kurumsal faktörlerin etkisiyle yayılan bu yeni formun başarıya katkı yaptığı algısının, Ankara ilindeki örneklemde, başarıyı asıl belirleyen faktörün öğrencilerin kendi başarı düzeyleri ve mezun oldukları lisenin başarı düzeyi olması nedeniyle bir efsaneyi yansıtmasıdır.

The content of this study is the legitimization process of the dual structure in the education field with the constitution of an unexpected new form (private tutoring institutions) as a result of the alteration of the governmental policies (as an institutional actor) in the field. In this scope, the purpose of the study is to 1) to understand the process of transformation of the governmental policies and unfunctionalization of the schools as the supported form by the government, and the school dependent legitimization and survival of the new controversial organizational form as an additional phase, 2) to explain the dominant factors effecting the legitimization of the new form -whether technical or institutional. As a result of the qualitative analysis of the process, the existence of an inconvertibly perceived legitimization was relied upon a discursive mechanism in the sequenced order of narrativization, rationalization, moralization, normalization and authorization strategies. When the operational process of this mechanism was analyzed with a quantitative perspective, the results indicated that institutional factors such as the legal changes in the education field and the success level of a city as the moderating effect of perception were dominant. Another remarkable result of the study is that, the perception of contribution of the new form, spanning with the institutional factors, to the level of success reflects a myth in the sense that, in a sample selected from the city of Ankara, the principal factor effecting the students? level of success was diagnosed to be their own individual success level and the success of the school they were graduated from.