Tercüman Gazetesi`nde 1905 Rus Devrimi ve 1908 Osmanlı Meşrutiyet Devrimi

Abstract

1905 Rus Devrimi ve 1908 Osmanlı Meşrutiyet Devrimi kendi toprakları üzerinde çok büyük etki bırakmıştır. Uzun süredir Rus hâkimiyeti altında yaşayan Rusya Türkleri 1905 ve 1908 olaylarını kendi gelecekleri açısından çok yakından takip etmişlerdir. 1905 Kanlı Pazar olayından sonra baskılara dayanamayan Rus Çarlığının yılın sonuna doğru Ekim Manifestosunu çıkarması, Rusya'da özellikle gayri-Rus milletlerin siyasi haklarının ve özgürlüklerinin önündeki engellerin kalkması anlamına geliyordu. 1908 Osmanlı Meşrutiyet Devrimi ise soydaşlık ve dindaşlık bağlarının ötesinde Osmanlı İmparatorluğu'nu kültürel olarak model alan `Cedidçilik` hareketi açısından önemlidir. Rusya'da üçüncü Duma seçimiyle birlikte gittikçe gerilemeye başlayan devrim, Rusya Türklerinin Osmanlı olaylarını daha dikkatle izlemesine yol açmıştır. 1905 Rus ve 1908 Osmanlı Meşrutiyet Devrimlerinin İsmail Gaspıralı'nın Tercüman gazetesinin gözünden nasıl değerlendirildiğini araştıran bu çalışma Rusya Türklerinin siyasi fikirlerini, modernleşme çizgilerini, dönemin siyasi ortamını ve bu iki devrime yaklaşımlarını ortaya koymaktadır. Rusya Türklerinin hem Rusya'da hem de Osmanlı'da anayasal temelde vatandaşlık ve kapitalist değişim ve gelişim yanlısı oldukları Tercüman nüshaları incelenerek ileri sürülmüştür.Anahtar Kelimeler: 1905 Rus Devrimi, 1908 Osmanlı Meşrutiyet Devrimi, Rus Çarlığı, II. Abdülhamid, Tercüman, İsmail Gaspıralı Bey, Duma, İttihat ve Terakki, Rusya Türkleri

The 1905 Russian Revolution and the 1908 Ottoman Constitutional Monarchy Revolution had a profound effect on their own lands. Russia Turks who had been living under Russian Tsarism for a long time follow 1905 and 1908 events closely in terms of their own future. That Russian Tsarism giving in to the pressures after the 1905 Bloody Sunday proclaimed the October Manifest meant removing the obstacles for the non-Russian people's political rights and freedoms. However, beyond the agnation and co-religionist relations, the 1908 Ottoman Constitutional Monarchy Revolution was notable for `Jadidism` movement taking the Ottoman Empire as a cultural model. The revolution, which started to recede with the election of the third Duma in Russia, led Russian Muslims to contemplate the Ottoman events. This study inquiring into how the 1905 Russian Revolution and the 1908 Ottoman Constitutional Monarchy Revolution were evaluated by Tercüman presents Russia Turks' political ideas, modernization trends and the political environment of the day. That Russia Turks favour citizenship on constitutional assurance and capitalist change and development has been asserted by examining the related Tercüman copies.Keywords: The 1905 Russian Revolution, The 1908 Ottoman Constitutional Monarchy Revolution, Russian Tsarism, Abdulhamid II, Tercüman, İsmail Gaspıralı Bey, Duma, Committee of Union and Progress, Russia Turks