Turizm sektöründe tükenmişlik ve motivasyon arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Safranbolu örneği

Abstract

İnsan emeğinin en yoğun yaşandığı ve hizmetlerin sunulduğu turizm işletmelerinde, bu hizmetleri sunan çalışanların hem tükenmişlik düzeyleri hem de motivasyonları işletmelerin geleceği, hedefleri, müşteri memnuniyetlerinin sağlanması ve örgütlerin devamlılığı açısından önem arz etmektedir. Bu anlamda yapılan araştırmada ülkemizin önemli kültür turizm potansiyeline sahip Karabük ili Safranbolu ilçesindeki turizm işletmesi çalışanlarının görüşlerine başvurulmuştur. Anket tekniği kullanılarak toplanan 392 çalışan görüşünün analiz edildiği araştırmada, tükenmişlik ve motivasyon ölçekleri için faktör analizi, güvenirlik analizi, ölçek ifadelerinin yüzde-frekans dağılımları, demografik durum ile ölçek boyutları arasındaki farklılığı belirlemek amacıyla farklılık testlerinden T-testi ve Anova testleri uygulanmıştır. Ayrıca tükenmişlik ile motivasyon alt boyutları arasındaki ilişkinin belirlenmesinde korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Tüm bu testler sonucu elde edilen bulgular yorumlanarak konuya yönelik öneriler getirilmiştir.Araştırma bulguları neticesinde, demografik özellikler için tükenmişlik alt boyutlarından duygusal tükenmede gelir, çalışma süresi, cinsiyet ve turizm eğitiminde, kişisel başarıda gelir, duyarsızlaşmada yaş ve çalışma süresinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Motivasyon alt boyutlarında ise içsel motivasyonda yaş ve gelir, dışsal motivasyonda da sadece gelir değişkeninde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan korelasyon analizi sonucunda duygusal tükenme ve duyarsızlaşma alt boyutları ile motivasyon alt boyutları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki belirlenirken, kişisel başarı alt boyutu ile motivasyon alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır.Anahtar Sözcükler : Turizm sektörü, tükenmiĢlik, motivasyon, duygusal tükenme, duyarsızlaĢma, kiĢsel baĢarı, içsel dıĢsal motivasyon.

Both burnout levels and motivation of the employees offering services in tourism establishments, where human labour is the most intensely employed and these services are offered, have crucial importance in views of the future of these establishments, the achievment of their goals, the ensuring of customer satisfaction and organisational continuity. In this respect, within the scope of the study conducted, the tourism employees in the district of Safranbolu of Karabük county, which accounts for enormous culture and tourism potential of our country, have been surveyed. Factor analysis, reliability analysis, percentage frequency distribution of the scale expressions have been conducted for burnout and motivation scales, and T-test and Anova tests, two of variance tests, have been administered for the purpose of determining the difference between the demoghraphic situation and the scale dimesions within the scope of the study, in which 392 employee opinions collected through questionnaire have been analysed. Furthermore, correlation analysis has been utilised in order to determine the relations between the subdimensions of burnout and motivation. With the data obtained through all these tests having been commented, suggestions about the subject issue have been put forward. As a result of the research findings, meaningful differences have been found for demographic properties in emotional exhaustion dimension income, working hours, gender and tourism education, in personal accomplishment dimension income, and in depersonalisation dimension age and working hours, which are the subdimensions of the burnout. As for the subdimensions of motivation, meaningful differences have been noticed in age and income for internal motivation, and only in income variable for external motivation. Besides, as a result of the correlation analysis conducted, while a meaningful negative correlation between the subdimensions of emotional burnout and depersonalisation and those of motivations has been observed, a positive correlation has been identified between the subdimensions of personal accomplishment and motivation.Keywords :Tourism sector, burnout, motivation, emotional exhaustion, personal accomplishment, depersonalization, intrinsic and extrinsic motivation.