Temettuât Defterlerine göre Çorum Oğuzlar`ın sosyal ve ekonomik yapısı

Abstract

Osmanlı Devleti'nin XIX. yüzyılı, ıslahatların yapıldığı bir dönem olmuştur. Tanzimat'ın ilânından sonra malî alanda çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bunların en önemlilerinden biri, vergi alanında olmuştur. Değişik adlarla alınan vergiler ̎ Temettu Vergisi ̎ adı altında halktan alınmaya başlanmıştır. Halkın emlâk, arâzi ve kazançla-rının tespiti için temettuât sayımları yapılmış ve bu sayımlar defterlere kaydedilmiştir. Temettuât defterleri adı verilen bu belgeler, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunmaktadır. Temettuât defterleri ait olduğu bölgenin sosyo-ekonomik v.b birçok özellikleri hakkında önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Bu araştırmada 1844-1845 yıllarında Ankara Eyaleti Çorum Sancağı sınırları dâhilinde bulunan İskilip Kazası'na bağlı Oğuzlar Nahiyesi'nin toplumsal ve iktisadi yapısını ortaya çıkarılmaya çalışıldı.Çalışmada Oğuzlar Nahiyesi'ne ait iki adet temettuât defteri ana kaynak olarak kullanılmıştır. Araştırmada bu kaynaklardan hareketle ilk olarak, temettuât defterinin tutulduğu 1844-1845 tarihlerindeki Oğuzlar'ın idari yapısı ve nüfusu değerlendirilmiştir. Daha sonra temettuât defterlerinin vermiş olduğu, nahiyenin sosyal yapısıyla ilgili önemli bilgilerden olan kişi, aile isimleri; lâkap ve ünvânları ele alınmıştır. Daha sonra ise temettuât defterlerin ekonomik yapıyla ilgili verdiği önemli bilgilerden yararlanarak, Oğuzlar'ın gelirleri ve vergiler hakında bilgi verilmiştir.Son olarak da Oğuzlar'ın köylerine ait temettuât defterlerinin transkripti verilmiştir.Tüm bu değerlendirmelerden sonra nahiyesnin XIX. yüzyıl ortalarındaki sosyal ve ekonomik durumu ortaya çıkmıştır.Anahtar Sözcükler :Temettu Vergisi, Oğuzlar, Karaberk, İskilip, Çorum, Osmanlı, Ekonomi

19th century is the era when important reformist actions were taken in Ottoman Empire. After the announcement of Tanzimat (reform edict) many new regulations applied to theeconomy. The most important part of the regulations was applied to the tax system. Different taxes were combined under the title of profit tax (temettü vergisi) and daimed from people. To record the profits of people obtained from estates, landing and other sources, profit (temettü) counting was started and these recordswas saved in special notebooks The documents called profit notebooks(temettuat defterleri) can befound in the Ottoman Archive of Prime Ministry. Profit notebooks (temettuat defterleri) give very important information about the region such as social, economic status and structure etc. It's aimed that search of social and economic structure of Oğuzlar township connected to İskilip district of Çorum sanjah of Ankara state in 1844-1845.In thisstudy, two profit books belonging to Oğuzlar region were used as main source. Regarding to these profit notebooks government structure and population of Oğuzlar in 1844-1845 wasevaluated. Then names, family names, agnames (nicknames), titles of people found in the profit notebookslead us to important details about the region.Profit notebooks also give essential details about economic structure of the region. Important conclusions were obtained regarding to the information obtained from profit notebooks. In conclusion a table transcriptwas prepared to show the profit notebook of Oğuzlar region.In conclusion social and economic structure of the Oğuzlar region for the mid-19th century era was revealed.Keyword :Temettu Tax, Oğuzlar, Karaberk, İskilip, Çorum, Ottoman, Economy.