The French-English conflict on Libya during the second Ottoman era 1835 - 1911 ad

Abstract

Libya'nın antik ve modern tarihi, topraklarında yaşanan ve etkileri günümüze kadar devam eden önemli olaylar açısından zengin olmuştur. Belki de rejimin padişah vekilleri, valiler ve devlet arasında çeşitlilik gösterdiği en önemli dönem, Osmanlının ilk kez hüküm sürdüğü (1551-1711) arasındaki dönem olmuştur. Daha sonra, Karamanlı hanedanı ülkeye müdahale etmiş ve Osmanlı sultanları arasında yaşanan iç sorunlardan istifade ederek Libya'nın kendisine miras kalan yönetim rejimini sürdürmeye başladığı 1711 yılından itibaren Libya üzerindeki etkisini arttırmaya çalışmıştır. Karamanlı hanedanının en önemli hükümdarı Karamanlı Ahmet Paşa olup Avrupa ülkeleri ile ortaklıklar ve ticari ilişkiler kurmak üzerine çalışmıştır. O zamandan bu yana, Fransa ile İngiltere arasındaki rekabet, 1835 yılında Türklerin Trablusgarp yönetimini tekrar ele geçirmesi üzerine artmıştır. Ticaret yollarını ve Afrika'nın merkezinden Avrupa'ya geçiş yollarını kontrol etmede önemli bir role sahip olan Libya üzerindeki etkilerini arttırmak ve ülkeyi sömürmek amacıyla Fransa ve İngiltere arasındaki sömürge rekabetiyle Türkler yüzleşmek zorunda kalmışlardır. Osmanlı İmparatorluğunun ilk döneminden bu yana Fransa ve İngiltere'nin Libya üzerindeki girişimlerini ve Karamanlı hanedanlığını fark etmesi üzerine Osmanlı devleti, iki ülke arasındaki rekabetin artmasına da neden olan keşif gezilerini arttırmıştır. Dolayısıyla Osmanlı İmparatorluğu, bu rekabetle ilgili antlaşmalar yapmış ve imtiyazlar vermiş, Hıristiyan ülkelere karşı yerel halkın kendisine olan bağlılığını güvence altına almaya önem vermeye başlamıştır.Böylece, anlaşma yapmaya ve ekonomik imtiyazlar vermeye hazır olduğunu göstermiştir, ancak 19. yüzyılın sonlarında Osmanlı Devleti iç ve dış savaşlarla mücadele ediyordu ve bu da 1876 Anayasasının ilan edilmesine, daha sonra idarenin İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne geçtiği İkinci Meşrutiyetin 24 Temmuz 1908'de patlak vermesine neden olmuş tüm bu gelişmeler ve de o zamanki valinin Recep Paşa olması da Trablusgarp üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur.Fransa ile İngiltere arasındaki rekabetin sonuçları, idari işlerin ihmal edilmesi, ekonomik ve politik meselelere olan ilgisinin azalması ile Osmanlının Libya'daki etkisinin azalması olmuştur, bu durum İngiltere ve Fransa'nın Libya'nın ele geçirilmemiş eşsiz bir bölge olduğunu görmelerini sağlamıştır. Dolayısıyla, iki ülke arasındaki rekabet giderek arttı ve sonunda Libya, Fransa ve İngiltere ile anlaşan İtalya'nın 1911'de ülkeyi kontrol altına alması sonrasında İtalyan işgali altına girmiştir.

The Libyan ancient and modern history was rich of important events that happened on its land which its effects left until the current time.Perhaps, the first ottoman judge time (1551-1711) was the most periods where the regimes are varied among the deputies of the sultan, judgers and states. Later, Qurmanli family became able to interfere in the country and exploit the internal problems that happened between the ottoman sultans and worked on extending its influence on Libya in 1711 where Libya was following the inherited regime in the judgment. The most important rulers of Qurmanli family was Ahmed Pasha Qurmanli and worked on configuring associations and commercial relationships with the European countries. Since that time, the competition between France and Britain was increasing until the Turkish returned their judgment on Tripoli newly in 1835. They had to face that colonial competition between France and Britain in order to extend its influence and exploit the country where the strategic location of Libya has an important role in controlling the trade ways and the ways of convoys from center of Africa to Europe. The ottoman state increased the exploratory trips which increased the status of the competition between the two countries where the Ottoman Empire was realized the attempts of France and Britain in Libya since the first ottoman period and the judge of Qurmanli family. So, the Ottoman Empire issued treaties and privileges concerning this competition and started to give the local population an importance to guaranty their loyalty against the Christian countries. Thus, it presented their readiness to search the agreement and give all the economic privileges but the ottoman state was suffering at the last of the nineteen century from external wars and internal problems where the Turkish revolution broke out in 24 of July 1908 and led to deliver the power to the Association Of Union and Promotion where the creation of 1876 constitution has an important impact in Tripoli and the judger at that time was Regeb Pasha.The results of the competition between France and Britain was reducing the influence of the ottomans in Libya according to the neglect of the administrational affairs and the lack of interest in economic and political affairs which made Britain and France see that Libya is the unique region which has not been seized. Therefore, the competition between the two countries increased and at the end, Libya fall under the Italian occupation after taking the agreement of France and Britain where Italy controlled on the country in 1911.