Ekrem Doğanay ve fıkhî meselelere yaklaşımı

Abstract

Tarihin seyri içerisinde birtakım şahsiyetler ilmî ve ahlakî kişilikleriyle ön plana çıkmış, bulundukları toplumu aydınlatmışlardır. Kültür mirasımızın kaynakları olan bu örnek şahsiyetlerin tanıtılması ve görüşlerinin gelecek nesillere aktarılması önem arz etmektedir. İlmî ve fıkhî kişiliği ile ön plana çıkmış olan şahsiyetlerden birisi de 1938-2002 yılları arasında, Bolu'da yaşamış olan Ekrem Doğanay Hoca Efendidir. Bu araştırmada Ekrem Doğanay Hoca Efendinin yaşamından yola çıkılarak devrinin güncel fıkhî meselelerine yaklaşımları hakkında bilgi verilmiştir. Kaleme aldığı eserleri daha çok fıkhî yönden tanıtılmaya çalışılmış, giriş ve iki bölümden oluşan çalışmanın giriş kısmında Ekrem Doğanay Hoca Efendinin yaşamış olduğu dönem ve bu dönemdeki önemli ilmî şahsiyetler tanıtılmıştır.Birinci bölümde; Doğanay'ın hayatı, eserleri, ilmî ve ahlakî kişiliği, çalışmanın omurgasını oluşturan ikinci bölümde ise; kaleme aldığı eserlerinde fıkhî meselelere nasıl yaklaştığı üzerinde durulmuştur. Fıkhî görüşleri incelenirken daha çok, yaşadığı dönemde gündemde olan ve bugün de tazeliğini koruyan meselelere yaklaşımı ele alınmıştır. Çalışmada, cuma namazı hakkındaki tartışmalar, seferîlik ve hükümleri, talak ve özellikle bir defada verilen üç talakın kaç boşama sayılacağı, zina ve tesettür hakkındaki görüşleri ele alınmıştır. İkinci bölümün sonunda Ekrem Doğanay Hoca Efendinin, Yaşar Nuri Öztürk'ün `Kur'an'daki İslam Anlayışı` isimli eserine yazdığı reddiyede ifade ettiği fıkhî görüşleri üzerinde durulmuştur. Fıkhî görüşleri, günümüz âlimlerinin ve Diyanet İşleri Başkanlığı'nın fetvaları ile birlikte değerlendirilmiştir.

From a historical perspective, some scholars come forward due to their academic and moral personalities and shed light on periods which they lived in. It is imperative to introduce these figures, sources of our cultural heritage, as well as their ideas and teachings to the next generations. Ekrem Doğanay Hoca Efendi who lived between 1938 and 2002 in Bolu is among those figures with religious and academic characteristics of his period.Based on his life experiences, this study elaborates how Ekrem Doğanay Hoca Efendi interpreted issues of Islamic jurisprudence during the period he lived in. It introduces writings of him from the perspective of Islamic jurisprudence. This research is composed of an introduction and two chapters. The introduction deals with the period of Ekrem Doğanay Hoca Efendi in which he lived and provides the reader about scientific figures of his period. The first chapter informs the reader about Doğanay's life, written works, his scientific and moral personality. The second chapter which constitutes the main body of this study focuses on those written texts of Doğanay and how he approached matters of Islamic jurisprudence. While doing so, this research gives special emphasis on his interpretations of those issues that have not lost popularity since the period of his life time.This research stresses ideas and interpretations of Doğanay particularly about debates regarding issues of the Friday prayer, talaq and counting of divorcement, adultery and veiling. The end of second chapter emphasizes the Doğanay's views of Islamic jurisprudence in his work of refusal about Yaşar Nuri Öztürk's `Understanding of Islam in the Qur'an`. His ideas of Islamic jurisprudence is elaborated together with fatwas of Islamic scholars of our times and those of Presidency of Religious Affairs-Presidency of the Republic of Turkey.