Bartın geleneksel evlerinde cephe düzenlemesi ve ahşap süsleme

Abstract

Coğrafi konumundan dolayı ilgi gören ve geleneksel yapısını sürdürmeyi başarmış kentlerimizden olan Bartın tarih boyunca çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmıştır. Kentin üç tarafının sularla çevrilmiş olması, şehir yerleşmesi açısından oldukça uygun bir yerde kurulması, yakın çevresine ve ülkenin başka yerlerine bağlanabilme açısından coğrafi şartların elverişliliği, kendisine birtakım imkanlar sağlamıştır. Üzerinde ulaşım yapılabilen tek ırmak olan Bartın Irmağı'nın varlığı ve Bartın Limanı sayesinde dışarıya açılma fırsatı bulabilmiştir.Belli bölgeleri geleneksel kent dokusunu koruyabilmiş olan Bartın kenti, evlerinin cephe düzenlemeleri ile iç ve dış ahşap süslemeleri açısından çalışmamıza konu olmuştur. Çalışmada; özgünlükleri, korunmuşluk dereceleri ve farklı olmaları dikkate alınarak 30 tane ev incelenmiştir. Evlerin malzeme-teknik ve plan özellikleri verilmiş, özellikle cephe düzenlemeleri, cephelerdeki ahşap süsleme elemanları, iç mekanlardaki ahşap işçiliği örneklerden yola çıkarak değerlendirilmiştir.19. yüzyıl özelliklerini taşıyan evlerin cephelerinde, İstanbul ile yapılan liman ticareti aracılığıyla gelmiş olduğu düşünülen Art Nouveau üslubunu yansıtan süslemeler yoğun olarak kullanılmıştır. Özellikle tahtaboş, balkon ve çıkmalarda yoğunlaşan bu türden cephe süslemelerinde; pencere pervaz altlarında, taşıyıcı başlıklarında, çatı silmeleri, eli böğründe ve alınlık içlerinde oyma tekniğinde kullanılmıştır. Evlerin içinde ahşap süslemenin yoğun olduğu bölüm tavanlardır.Tavanlarda aplike ve çıtakari süsleme yöntemlerinin kullanıldığı, genellikle göbek süslemesine önem verildiği gözlenmektedir. Dolaplarda yalnızca açık raflarda süsleme ile karşılaşılmaktadır.Karadeniz bölgesinde olmasına karşın, çok yakınında olan Safranbolu, Bolu ve Kastamonu evleri ile Bartın evleri arasında büyük farklılıklar izlenmektedir. Kent kimliğine geç kavuşmuş olması nedeniyle geleneksel dokusunu korumayı başarmış olmakla birlikte, evlerin zaman içerisinde bakımsızlıktan, yeni konut mimarisinin kullanılmak istenmesinden ya da kardeşler arası anlaşmazlıklardan dolayı, çoğunun yıkıldığı, yandığı ya da harap durumda olduğu görülmektedir.

The city Bartın, which has succeeded to protect its geographical history and maintained its traditional structure, has hosted various civilizations throughout history. There are many facts that has provided many positive opportunities to the city. The first fact is that it is beingsurrounded by water, the second fact is that the city's settlement is in a very suitable place where Bartın's geographical conditions and environmental features are being able to be connected to other places .The availability of this city was also an opportunity to open up to the regions which could reach the Bartın River and it's port.The city of Bartın , which has been able to preserve the traditional urban texture of certain regions, has been the subject of our work. 30 houses have been examined considering their originality, the degree of theirpreservations and their differentness. Also all the houses have been examined thoroughly-indoor and outdoor- according to its wooden ornament, it's façade and the quality of the work of the workman. Not to forget that the Material and technical characteristics and the house plan, the facade arrangements, the wooden flooring on the facades and the wooden workmanship in the interior places were evaluated from all of the examples.In the façades of the houses that were built in the 19th century, are intense decorations that reflect the Art Nouveau style, which is thought to be where the buildings in the harbor are located. There are many types of facade decorations that are concentrated on board, balconies and exits; Applique technique under the window aresill be seen. Headers, Roof erasers, mounting technique in the flank and in the pediment are also very unique. The houses are densely covered with wooden ornaments. It is observed that the ceilings have appliqué and çıtakari ornamentation methods, and to the belly decoration is given importance. In the closets you canonly encounter ornaments on open shelves.AltoughSafranbolu, Bolu, Kastamonu and Bartın are in the Black Sea Reagionand are located side by side there are great differences in the construction of thehouses. Bartın has maintained its city identity late so it was able to protect the traditional texture of the houses. Unfortunately because of heritage feud between sinister, new housing needs , wrong governmental decisions, disagreements and natural disasters like earthquakes floods and fires, many fabulous houses of architectural values were destroyed.