Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi ve tasavvufi görüşleri

Abstract

Bu çalışmada mutasavvıf Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi'nin hayatı araştırılmış ve tasavvufi görüşleri incelenmiştir. Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi XVI. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin en ihtişamlı döneminde yaşamış ve Osmanlı'nın mânevi mirasına katkıda bulunmuş kıymetli bir mutasavvıftır. Bayramiye'nin Şemsiye (Tennuriye) koluna mensubdur.Çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmuştur. Giriş bölümünde Akşehirli Mustafa Efendi'nin yaşadığı dönemin siyasi, ilmi, tasavvufi yönden incelenmesi, birinci bölümde Mutasavvıfın hayatı, tasavvufa intisabı, hocaları ve mensup olduğu Bayramiyye Tarikatı hakkında bilgiler yer almaktadır. Araştırmanın ikinci bölümünde Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi'nin tasavvufi konular hakkındaki görüşleri Risâle-i Esrâr-ı Cevâhir-i Rabbâni adlı eserinde yer verdiği tasavvufi kavramlar ışığında incelenmiştir. Bu kavramlar Seyr-i Sülûk, Marifet, Vahdet-i Vücûd, Hakikat-i Muhammedî, ilhâm, Keşf, Kerâmet, Kutup, İnsan, Evliya, Fena kavramlarıdır. Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi'nin bu kavramlarla ilgili görüşleri ilk dönem sufilerinin görüşleriyle karşılaştırılmak suretiyle de açıklanmıştır.Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Tarikat, Bayramiyye, Şemsiyye (tennuriyye), Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi, Risâle-i Esrâr-ı Cevahir-i Rabbani, Sûfi.

In this study, the life of Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi was invetigated and his sufi views were studied. Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi lived in the most magnificent period of the Ottoman Empire in 16th century. And, He is a precious sufi who has contributed to the spiritual legacy/works of the Ottoman Empire. He is a member of the Şemsiyye (Tennuriyye) branch of the Bayramiyye Sect.Our study consists of three chapters that are an introduction and two parts. In the introduction part, the political, scholarly and sufismic aspects of the period in which Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi lived were studied. In the first part; his life, his joining to sufismic sect, his teachers and the information about the Bayramiyye Sect to which he belongs are given. In the second part of the study; Sufismic opinions of Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi were studied. This study based on his work named as `Risâle-i Esrâr-ı Cevâhir-i Rabbâni` which includes the sufizmic concepts `Seyr-i Sülûk`, `Marifet`, `Keşf`, `Keramet`, `Kutup`, `Vahdet-i Vücûd`, `Hakikat-i Muhammediye`, `İnsan (Kalp, Ruh, Akıl, Nefs), `Evliya` and `Fena`. These concepts were explained by comparing them with the opinions of the first period sufis.Keywords: Sufism, Sect, Bayramiyye, Şemsiyye (Tennuriyye), Akşehirli Seyyid Mustafa Efendi, Risale-i Esrar-i Cevahir-i Rabbani, Sufi.