Geleneksel tedavi yöntemlerinin toplumsal yansımaları: Karabük örneği

Abstract

Karabük evreninde gerçekleştirilen bu çalışmada geleneksel tıp yöntemleri ya da halk hekimliği uygulamaları olarak nitelendirilen, daha önce empirik verilerle desteklenmeyen ama yaygın olarak varlığına inanılan tedavi yöntem ve uygulamalarının neler olduğu, bu yöntem ve uygulamaların toplumsal yansımalarının bilimsel olarak elde edilmiş empirik veriler ışığında gösterilmesi amaçlanmıştır.Çalışmanın ilk bölümünde tıbbın toplumsal gelişme ve değişme ile ilişkisi kısaca ele alınarak, zaman içerisinde ortaya çıkan tıp alanları ile ilgili bilgiler verilmiştir. Ayrıca bu tıp alanları ve aralarındaki farklar, benzerlikler ve çatışma unsurları incelenmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde Karabük'te uygulanan geleneksel tıp uygulamaları ele alınmıştır. Bu uygulamalar ocaklar, diğer tedavi uygulamaları, Karabük türbe ve yatırları, Karabük şifalı su, şifalı toprak ve diğer nesneleri olmak üzere 4 başlık çerçevesinde incelenmiştir. Bu bölümde geleneksel tedavi uygulayıcıları ile yüz yüze görüşmeler yapılarak bu kişilerin uygulamış oldukları tedavi, bu tedavinin dünü, bugünü ve yarını hakkındaki düşünceleri hakkında bilgiler alınmıştır. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise uygulamalı araştırma yer almıştır. Bu bölümdeki veriler anket tekniği ile elde edilmiştir. Kullanılan anket formu araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Karabük merkez, Safranbolu ilçesi ve Ovacuma köyü oluşturmuştur. Bu yerleşim yerlerinde ikamet eden 400 kişi üzerinde uygulanan ankette elde edilen veriler SPSS 22 istatistik programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Ankette kullanılan sorular frekans analizi ile değerlendirilmiştir. Ayrıca istatistiksel analizlerde gruplar arası farklılıklar araştırılırken de Ki-kare tekniği kullanılmıştır.Gerek mülakat tekniğiyle yapılan çalışmada gerekse anket uygulamasında elde edilen empirik veriler ışığında geleneksel tedavi yöntemlerinin Karabük toplumunda uygulanamaya devam ettiği neticesine ulaşılmıştır.

In this study, which was carried out in the Karabük universe, it was aimed to show what are the methods and practices of traditional medicine methods or folk medicine practices that are not supported by empirical data but which are believed to be widely used, and to reflect the social reflections of these methods and practices in the light of empirical data obtained scientifically.In the first part of the study, the relationship between medicine and social development and change is briefly discussed and information about the medical fields that have emerged over time has been given. In addition, these medicine fields and differences between them, similarities and elements of conflict were examined.In the second part of the study, traditional medicine applications in Karabük were discussed. These applications were examined under four headings: quarries, other treatment applications, Karabük shrines and deposits, Karabük healing water, healing soil and other objects. In this section, face-to-face interviews with traditional treatment practitioners and information about the treatment of these people, their thoughts about the past, present and future of this treatment were taken. In the third and last part of the study, applied research was included. The data in this section were obtained by survey technique. The questionnaire was prepared by the researcher. The sample of the study was composed of Karabük center, Safranbolu district and Ovacuma village. The data obtained from the survey conducted on 400 people residing in these settlements were evaluated by using SPSS 22 statistical program. The questions used in the questionnaire were evaluated by frequency analysis. In addition, Chi-square technique was used to investigate the differences between groups in statistical analysis.In the light of empirical data obtained from both the interview technique and the questionnaire application, it was concluded that the traditional treatment methods continued to be applied in the Karabük community.