Kara Çelebi Muhammed Et-tirevî ve tefsir yöntemi

Abstract

Osmanlı dönemi müfessirlerinden Kara Çelebi'nin hayati hakkında biyografi kitaplarında fazla bir bilgi bulunmamaktadır. Bu durum onun Kadı Kara Çelebi (ö. 965/1557) ile karıştırılmasına neden olmuştur. Müellifimiz Kara Çelebi 16. yy. sonu ve 17. yy. başlarında yaşamıştır. Tefsir, fıkıh ve tasavvuf ile ilgili eserleri bulunmaktadır. Çalışmada öncelikle onun hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Kara Çelebi'nin Tefsîru Sûreti'l-Fâtiha ve Yâsîn ile Hâşiye alâ Envâri't-Tenzîl: Risâle alâ Tefsîri Kavlihî Teâlâ min Envâri't-Tenzîl 'Yevme Ye'tî Ba'zu Âyati Rabbik' adlı iki önemli eseri bulunmaktadır. Osmanlı döneminde tam tefsirlerin yanında; eksik tefsirler, sûre ve âyet tefsirleri ile çok sayıda tefsir haşiyesi kaleme alınmıştır. Kara Çelebi'nin sûre tefsiri ve tefsir hâşiyesi formundaki tefsir eserleri yazma halindedir. Kara Çelebi'nin tefsirlerinde dilbilim, kelam ve tasavvufî yorumların hâkim olduğu söylenebilir Kara Çelebi'nin incelenen eserlerinde rivayet tefsiri açısından ayetler, hadisler, sahabe ve taabiîn kavilleri, Arap şiiri ve Fezâilü'l-Kur'ân rivayetlerinin kaynak olarak kullanıldığı görülmüştür. Müellif dirayet tefsiri açısından ise dil, kelam ve tasavvuf perspektifinden açıklamalar ortaya koymuştur. Ayrıca müfessir kıraât ilimlerinden de faydalanmaktadır. Kara Çelebi Halvetî şeyhidir. Tasavvufî anlayışa dair önemli eserleri bulunmaktadır. Dolayısıyla tefsir eserlerinde de vaaz üslubu mevcuttur. Kara Çelebi'nin eserleri onun ilmi birikimi yansıtmaktadır.

Ottoman era biographies do not contain enough information about Quran commentator Kara Çelebi. That's way, his name is confused with Kadi Kara Çelebi.Author Kara Çelebi had been lived between at the last period of the 16th century and first period of the 17th century. His works are about tafsir (Quran commentary), fiqh and sufism. In this study, it is given information about his life and his works. Kara Çelebis' works which are entitled Tefsîru Sûreti'l-Fâtiha ve Yâsîn and Hâşiye alâ Envâri't-Tenzîl: Risâle alâ Tefsîri Kavlihî Teâlâ min Envâri't-Tenzîl 'yevme ye'tî ba'zu âyati rabbik are among significant tafsir resources. In Ottoman era, there were non-exact tafsirs, such as sûre tafsirs and verse tafsirs with together exact tafsirs in the literature. Kara Çelebis' tafsir works are as manuscripts. Kara Çelebis' tafsir methodology is summarized as follows. In narrative method, Kara Çelebi commentated the Quran with other verses, hadiths, testimony of poems, words of sahabe (friends of the prophet Mohammed) and tabîin (followers of the sahabe). Also, he interpreted excellences of the Quran. By using acumen method, Kara Çelebi made linguistic, sufistic, Islamic theology evaluations and implications. Also, the Quran commentator used reading style knowledge. Kara Çelebi is a sheikh of Khalwati. He has significant works about sufistic understanding. So, sermon style exists in his tafsir works. Generally, Kara Çelebis' tafsirs show Ottoman era tafsir understanding. However, it is important that his works have references. This situation is close to present day scientific methods. Kara Çelebis' works unveil his knowledge accumulation.