Kuzey Kafkasya halklarının büyük sürgünü (21 mayıs 1864)

Abstract

1689-1725 dönemleri arasında Rusya, siyasi, ekonomik ve kültürel anlamdabüyük bir gelişim göstermiştir. Bundan dolayı Rus tahtına oturan Çar I. Petro sıcakdenizlere inme politikasını ve ticaret için büyük limanlara sahip olunması gerektiğinidüşünmüştür. Bu politikasını gerçekleştirmek için Kafkasya'nın ele geçirilmesinizorunlu görmüştür. Sebebi ise Kafkasya, Rusya'nın Anadolu, İran ve Suriye'ye inişiniengelleyen tampon bir bölge konumundadır. 1774 Küçük Kaynarca AntlaşmasıylaOsmanlı Devleti'nin bölgedeki gücü zayıflamaya başlamıştır. Rusya'nın Kafkasyabölgesinde işgal faaliyetlerine karşın bölge halklarının anavatanları için vermiş olduğubağımsızlık mücadelesi, Şeyh Şamil'in 1859 yılında 400 müridi ile beraber Gunipdağında teslim alınmasıyla beraber son bulmuştur.Ruslar ve Kafkasya halkı arasındaki amansız mücadelede Rusların galipgelmesi zulüm ve baskı politikasını da kaçınılmaz kılmıştır. Kafkas-Rus savaşlarınınhazırlık dönemlerinde göçe mecbur bırakılan Kafkasya halkları, dini ve etnikakrabalığı bulunan Osmanlı halifeliğine sığınmıştır. Osmanlı Devleti, topraklarınagelen tüm Kafkasya muhacirlerini kendi imkânları dâhilinde Anadolu ve Rumeli deçeşitli yerlere iskân ettirmiştir. Bu çalışmada 21 Mayıs 1864 Kafkas Sürgününe nedenolan olaylar, sürgün hadisesi, sürgün güzergâhları ve sürgün esnasında meydana gelensalgın hastalıklar ele alınmıştır. Aynı zaman da bu hadiseler kavramsal bağlamda`göç, tehcir, sürgün, soykırım` olarak incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Rusya, Kafkasya, Çerkez, Sürgün, Soykırım.

Russia made great progress in political, economical and cultural aspectsbetween 1689-1725 periods. Therefore Tsar Petro I who ascended the Russian thronefelt the necessity of hot seas policy and of having great harbors for trade. To carry outthis Project, he considered occupying Caucasus as necessary. Because Caucasus was abuffer zone preventing Russia from proceeding to Anatolia, Iran and Syria. The powerof the Ottoman Empire in that area started to weaken with the Treaty of KuchukKainarji. Caucasian people struggled for their independence against Russia‟s invasionactivites. However, Russia started to occupy the area after capturing Sheikh Shamilwith his 400 followers in the Mount Gunip in 1859. Russian victory over the bitterstruggle with Caucasian people made tyranny and oppression inevitable. During thepreparation periods of Caucasian-Russian War, Caucasian people were forced tomigrate. Thus, they took shelter in the caliphate of the Ottoman Empire with whomthey had religious and ethnic kinship. The Ottoman Empire settled all Caucasianimmigrants in various places at Anatolia and Rumelia within its own means. In thisstudy; the events causing 21 May 1864 Circassian exile, the exile, the exile route andthe epidemics appeared during the exile are discussed. This event is also studied in thecontext of `migration,deportation, exile and genocide`.Key Words: Ottoman, Russia, Caucasus, Cherkess, Exile, Genocide.