Sivil havacılığın etkinlik ve verimlilik analizi: Türk Hava Yolları ve Pegasus Hava Yolları örneği

Abstract

Sivil havacılığın temelleri Birinci Dünya savaşına dayanmaktadır. Askeri amaçlarla başlayan havacılık serüveni daha sonra posta ve yolcu taşımacılığıyla devam etmiş ve bugünkü halini almıştır. Yıllar içinde havacılık teknolojilerindeki gelişim ve insanların reel gelirlerindeki artış hava ulaşımına olan talebi artırmış ve bu talep sivil havacılığı sürekli bir büyümeye zorlamıştır. Türk sivil havacılığı da yaşanan bu büyümeden payını almıştır. 1933 yılında 5 uçakla başlayan Türk sivil havacılığı, yüzlerce dar ve geniş gövdeli uçağa, farklı havayolu firmalarına, milyonlarca yolcuya ulaşarak küresel bir oyuncu haline gelmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde Dünya ve Türk Sivil Havacılığın tarihsel gelişimi incelenmiş, ikinci bölümünde hava yolu iş modelleri anlatılarak geleneksel ve düşük maliyetli hava yolu iş modelleri üzerinde durulmuştur. Son kısmında ise etkinlik ve verimlilik kavramları üzerinde durularak analiz yöntemleri gösterilmiş, ülkemizin en büyük `geleneksel hava yolu` olan Türk Hava Yolları ve en büyük `düşük maliyetli hava yolu` olan Pegasus Hava Yollarının 2013 2018 yılları arası etkinlik ve verimlilik düzeyleri incelenmiştir. Etkinlik düzeylerini saptamak amacıyla Veri Zarflama Analizinden, toplam faktör verimliliğinin hesaplanması amacıyla da MALMQUIST indeksinden yararlanılmıştır.

ABSTRACTCivil aviation dates back to the World War I. The aviation, which started for military purposes, transported posts and passengers, and then became what it is today. The development in the aviation technology and the increase in the real wages of people have raised the demand for the aviation, and this demand has made the civil aviation develop consistently. Turkish civil aviation has taken its share from that development. Having started with 5 planes in 1933, Turkish civil aviation has become a global figure by reaching hundreds of narrow and wide bodied aircrafts, different airline companies and millions of passengers.In the first part of the study, the historical development of World and Turkish Civil Aviation was analysed and in the second part traditional and low cost airlines were eloborated by giving information about the airline business models. In the final part, by focusing on the activity and productivity concepts, analysis methods were shown; activity and productivity levels of Turkish Airlines, the biggest `traditional airline` of our country, and Pegasus Airlines, the biggest `low cost airline`, between the years 2013 and 2018 were analysed. Data Envelopment Analysis was used to determine the activity levels and MALMQUIST index was used to calculate the total factor productivity.