İbn Abbas rivayetlerinde İsrailiyat (Sahifetü Ali b. Ebi Talha ve Taberî örneği)

Abstract

Tefsir tarihinin ilk dönem müfessirleri içinde önemli bir misyon üstlenmiş olan genç kuşak sahabiler arasındaki mümtaz şahsiyetlerden birisi olan İbn Abbas kendisinden sonra gelecek olanlara önemli bir kesişme noktası olmuştur. Bu önemli payelere sahip olurken birtakım polemiklerin hedefindeki kişi olarak da karşımıza çıkmıştır. Onun Kur'an diline vukûfiyeti, filolojik tefsirin öncüsü olmayı beraberinde getirmiştir. Ancak onunla ilgili tartışmalar, tefsir anlayışı içerisinde geçmiş Peygamber dönemlerine ışık tutup yorum ortaya koyabilmek için geçmiş din sahiplerinin kaynaklarına müracaat etmesidir. Modern dönem müfessirlerinin bu konu etrafında gereğinden fazla hassasiyet oluşturmaları İbn Abbas'ın bu çerçevede gelen tüm rivayetlerini tartışma alanına sokmuştur. Oysa gerek Sahifetü Ali İbn Ebi Talha örneğinde gerekse Taberî'de gördüğümüz rivayetlerinde İbn Abbas israiliyata başvuruda bilinçli bir tercihte bulunmaktadır. Bu tercih dönemin doğal akışında ortaya çıkmıştır. Sahabe toplumu içerisinde böyle bir yönelişin olduğu ve bu durumun yadırganan bir durum olmadığı görülmektedir. İsrailiyat kullanımı Asr-ı Saadet öncesi dönemlere atıfta bulunan Kur'an ayetlerinin anlaşılıp yorumlanmasında olağan bir süreçtir. Esasen, tefsir ilminin varlığı biraz da bu bilgi kaynakları üzerine yorumların kurulmasıdır. Bu çalışma kapsamında İbn Abbas'ın tefsir sürecinde israiliyatı kullanımına dair kaynak karşılaştırması yapılmıştır. İbn Abbas'ın fikri süreçlerini besleyen aşamalara dair bilgiler verirken diğer taraftan onun siyasi ve içtimai olaylara bakış perspektifi ve İslam dünyasında ortaya çıkan kargaşalarda nasıl bir noktada kendisini konuşlandırdığı da ifade edilmeye çalışılmıştır.

Ibn Abbas, one of the distinguished personalities among the younger generation Sahabas who had undertaken an important mission in the first period of the Tafsir history, became an important point of intersection for those who would come after him. While having these important shares, it has also emerged as the target person of some polemics. His presence in the language of the Qur'an has led to being the pioneer of the philological Tafsir method. However, the discussions about him in the sense of the Tafsir concentrates on his tendency to refer other Semitic religions' (People of the Book) references to intrepret and understand period of prophets before Muhammad (s.a.v.). The fact that the Mufassirs of modern times was more sensitive around this issue has put all the statement of Ibn Abbas in the discussion area.However, in the case of Sahifetü Ali İbn Ebi Talha and Taberi, as well as in other sources, Ibn Abbas makes a conscious choice to apply to former religion references. This preference emerged as the natural stream of the period. It is to be seen that there is such a tendency in the Sahaba community and that there is not a discredited situation by this preference. This is a routine process in interpreting the verses of the Qur'an referring to the pre-Saadet periods. In fact, the existence of the knowledge of Tafsir is a little bit about the interpretation of these sources of information, that's because Islam is accepts the former Semitic religions as righteous once and define itself as a legitimite and divine sequel of Judaism and Christianity. In the context of this study, a resource comparision was made on the use of Jewish and Christian narratives during the Ibn Abbas' interpretation process of Quran verses'. While providing information about the stages of Ibn Abbas ' intellectual processes, the thesis also tried to express his perspective on political and internal affairs and how he was stand up for during the turmoil in the Islamic world.