19. yüzyıl İstanbul kentsel dönüşümü`nde Üsküdar ve koruma sorunları

Abstract

Bu çalışmada, 19. yüzyılda İstanbul kentinin geçirdiği dönüşüm sürecine paralel olarak Üsküdar'ın geçirdiği dönüşüm ve korunma sorunlarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Üsküdar'da 19. yüzyılda inşa edilen yapılar ile yerleşiminin bu yüzyılda gelişen, değişen kentsel dokuları incelenmiştir. Üsküdar kentinin 19. yüzyıla özgü gelişimini ortaya koyabilmek için iki tür araştırma yapılmıştır. İlk olarak Üsküdar'da sınırları belirlenen alan içerisinde Ondokuzuncu yüzyıl içerisinde inşa edilmiş ve yenilenmiş anıtsal yapılar tespit edilerek özgün yönleri ve koruma problemleri ortaya konulmuştur. İkinci olarak ise, geleneksel Osmanlı kenti kurgusuyla gelişmiş olan Üsküdar'da, batılı etkilerle ortaya çıkmış kent dokuları irdelenmiştir. Bu çalışmalar kente ait eski, yeni haritalar, belgeler ve yerinde incelemelerle desteklenmiştir. Elde edilen verilerden hareketle Üsküdar'ın 19. yüzyıldaki kendine özgü dönüşüm biçimi ortaya konulmuş, İstanbul bütünüyle karşılaştırılması yapılıp, günümüze kadar uzanan korunma problemleri tartışılmıştır.

In this study, it?s aimed to clarify the transformation period and conservation problems of Üsküdar in parallel with the city of İstanbul?s through the 19th century. For this purpose, both the buildings belonging to 19th century and the changing and developing urban texture of Üsküdar are examined. Two methods of investigation are made for introducing the mentioned evolution of that era: first, in a defined area of Üsküdar, the historical and monumental buildings of the 19th century are defined with their original features and conservation problems. Then, the urban texture styles influenced by the west are examined in this traditional Ottoman settlement. These studies are supported by the historical and new city maps, documents and examinations on site. According to the data obtained, the unique urban transformation period of Üsküdar in the 19th century is determined and the conservation problems are discussed by the help of the comparative study with the whole city of İstanbul.