Uluslararası inşaat projelerinde katkı payının bulanık mantık ile modellenmesi

Abstract

İnşaat sektöründe teklif hazırlama süreci, yapım maliyetlerinin hesaplanması ve devamında teklif verilen proje için en uygun katkı payı miktarının eklenmesi aşamalarından oluşmaktadır. Genel olarak katkı payı miktarı, inşaat projesinin dolaysız maliyetleri ve dolaylı maliyetleri toplamının belirli bir yüzdesi olarak teklif fiyatına eklenen; genel giderler, kar oranı ve risk payını içeren tutar olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, Türk yüklenici inşaat firmalarının uluslararası inşaat projelerinde vermiş oldukları tekliflerde yer alan katkı payı miktarını belirlemelerinde etkili olan faktörlerin analiz edilmesi ve bu kapsamda matematiksel bir model geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda yapılan detaylı literatür araştırması sonucunda katkı payının belirlenmesi esnasında firmalar tarafından göz önüne alınan 61 adet faktör belirlenmiş ve bu faktörler beş farklı grupta ele alınmıştır. Belirlenen faktör grupları kullanılarak hazırlanan anket çalışması, yurt dışında yüklenicilik yapan Türk inşaat firmalarına gönderilmiş ve 13 farklı ülkeden 39 adet proje için veri toplanmıştır. Anketlerden elde edilen verilere ilk aşamada güvenilirlik analizi uygulanmış ve veri setinin tutarlılığı test edilmiştir. Daha sonra sıralama ve temel bileşen analizleri uygulanmış, böylece faktörlerin katkı payı üzerindeki etkileri hem faktör bazında hem de grup bazında ortaya koyulmuştur. Çoklu regresyon analizi yardımıyla bağımlı değişken olan katkı payı miktarının bağımsız değişkenler olan faktör gruplarına bağlı olarak hangi oranda şekillendiği incelenmiştir. Son olarak bulanık mantık yaklaşımıyla katkı payı miktarını, toplam inşaat yapım maliyeti üzerinden yüzdesel olarak belirleyen matematiksel bir model geliştirilmiştir.

In construction sector, the process of preparing bid price is comprised of estimation of construction costs and addition of appropriate amount of bid mark-up for that project afterwards. Generally a bid mark-up consists of general overhead, profit and contingency, and it is determined as a percentage of sum of direct costs and indirect costs of the project. The aim of this thesis study is to identify the importance levels of the factors that may affect mark-up size in bid prices of Turkish construction companies for international construction projects and also investigate whether a contractor company?s bid mark-up estimation can be accurately modeled. As a result of a detailed literature review, 61 different factors were found which the companies took into account when determining of bid mark-up and these factors were categorized into five groups. Having identified and categorized these factors, a questionnaire was designed and data of 39 construction projects from 13 countries were collected for evaluation of afore mentioned factors. Firstly, reliability analysis was performed on the survey data and consistency of the data set was tested. Then, ranking and principal component analyses were applied, so that effects of the factors on bid mark-up were exposed on the basis of both factor and group. With the help of multiple regression analysis, the effects of different factor groups on bid mark-up was examined. Lastly, a model with fuzzy logic approach was developed which estimates the bid mark-up as a percentage of total construction building cost.