İş sağlığı ve güvenliğinde kullanılan risk değerlendirme yöntemleri ile hastalık yükünün risk faktörleri açısından değerlendirilmesi

Abstract

Günümüzde iş kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle yaşanan maddi ve manevi kayıplar giderek artmaktadır. ILO verilerine göre dünyada her 15 saniyede 153 iş kazası meydana gelmekte, bu iş kazaları nedeniyle bir çalışan yaşamını yitirmektedir. İş kazalarının sosyokültürel etkisi yanında, yıllık ekonomik boyutunun; küresel gayri safi yurtiçi hasılanın %4'ü oranında olduğu tahmin edilmektedir (Yaklaşık 3,2 Trilyon ABD Doları). İş kazalarının %98'inin önlenebilir olduğu düşünülmektedir. Bu noktada iş sağlığı ve güvenliğinde reaktif değil proaktif bir yaklaşım benimsenmesi gerektiği aşikârdır. Proaktif bir yaklaşımda, kaza meydana gelmeden, önlem alınması gerekir ki, bu da çok iyi bir risk değerlendirmesiyle mümkün olacaktır. Yapılan işin niteliğine, tehlikelerin çeşidine, istenilen amaca göre kullanılabilecek 150'nin üzerinde risk değerlendirme yöntemi mevcuttur. Bazı durumlarda tek bir yöntem kullanılması yeterliyken farklı bir durumda birkaç yöntemin birlikte kullanılması daha iyi sonuçlar verebilmektedir. Burada önemli olan, yöntemlerin artı ve eksilerinin en iyi şekilde değerlendirildikten sonra, kullanılacak sektöre ve amaca uygun yöntemin / yöntemlerin seçilip kullanılmasıdır. İş sağlığı ve güvenliğinde uygulanacak politikalar belirlenirken daha genel bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmaktadır ki bu konuda küresel ve ulusal hastalık yükü çalışmaları yardımcı olarak kullanılabilmektedir. Hastalık yükünde tanımlanan mesleki risk faktörleri incelendiğinde Yeti Yitimine Ayarlanmış Yaşam Yılında (DALY) en büyük payın ergonomik risk faktörleri nedeniyle oluştuğu görülmektedir. 2012 yılında iş sağlığı ve güvenliğinde yapılan mevzuat değişikliklerinden sonra, iş kazalarının ve mesleki kanserojenlerin neden olduğu DALY hızı düşerken, ergonomik risk faktörleri nedeniyle oluşan kas iskelet sistemi rahatsızlıkları aynı seviyede kalmıştır. Bu da yeterli önlemlerin alınmadığını, bu konuda daha fazla çalışma yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Nowadays, pecuniary loss and intangible damages are increasing due to work accidents and occupational diseases. According to the ILO data, 153 work accidents occur in every 15 seconds in the world and one employee loses his / her life due to these occupational accidents. In addition to the socio-cultural impact of occupational accidents, they also result in an annual 4 % loss in global gross domestic product (approximately US$3.2 trillion). It is thought that 98 % of occupational accidents are preventable. At this point, it is clear that a proactive approach should be prefered to a reactive approach in occupational health and safety. In a proactive approach, precautions must be taken before an accident occurs, which would be possible with an admirable risk assessment. There are over 150 risk assessment methods which can be used according to the nature of the work done, the type of the hazards and the intended purpose. While it is enough to use a single method in some cases, the combination of several methods may give better results in a different case. What is important here is the selection and use of appropriate method / methods for the sector to use and objective after the best evaluation of the pros and cons of these methods.A more general approach is needed when determining policies to be applied in occupational health and safety, where global and national burden of disease studies can be used as an aid. When the occupational risk factors defined in the burden of disease are examined, it is seen that the biggest share in the Disability Adjustment Life Years (DALY) is caused by ergonomic risk factors. After the legislative changes in occupational health and safety in 2012, the rate of DALY caused by occupational accidents and occupational carcinogens decreased, while musculoskeletal disorders caused by ergonomic risk factors remained at the same level. This suggests that adequate precautions have not been taken and further studies are needed.