Karabük ilinde doğurganlık çağındaki kadınların aile planlaması hizmetlerine erişiminin ve hizmetlerin sürekliliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Araştırmada, Karabük ilinde doğurganlık çağındaki evli kadınların aile planlaması (AP) hizmetlerine erişiminin ve hizmetlerin sürekliliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Kesitsel tipte planlanan araştırma, 2015-2016 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini, Karabük'te yaşayan evli kadınlar oluşturmuştur. Örnek büyüklüğü, Epi-İnfo 7 StatCalc Programı'nda evren 34207, Güven Aralığı % 95, hata payı % 5 ve prevelans % 75.2 (2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması'na göre, Batı Karadeniz Bölgesi'nde herhangi bir AP yöntemi kullanan kadınların sıklığı) değerleriyle yapılan hesaplamada 284 olarak saptanmış ve araştırma grubunun 300 kadından oluşmasına karar verilmiştir. Araştırma grubu öncelikle yerleşim yerlerinin nüfuslarına orantılı olarak dağıtılmıştır. Ardından kura yöntemiyle kentsel ve kırsal alanlardan ulaşılacak mahalle ve köyler seçilmiş ve son olarak görüşme yapılacak haneler sistematik örnekleme ile belirlenmiştir. Veriler yüz yüze görüşme yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizinde Ki-kare, ANOVA ve Pearson Kolerasyon Testi uygulanmıştır. Kadınların ortalama yaşı 34.8±7.13, ilk evlenme yaşı 20.9±3.41 ve gebelik sayısı 2.5±1.32'dir. Kadınların % 48.7'si modern ve % 31.7'si geleneksel olmak üzere, % 80.4'ü herhangi bir AP yöntemi kullanmaktadır. En yaygın kullanılan üç yöntem geri çekme (% 31.0), kondom (% 18.3) ve tüpligasyondur (% 16.0). AP konusunda karşılanmamış gereksinim düzeyi % 9.7 olup, geri çekme yöntemi uygulayan kadınlar dahil edildiğinde % 40.7'ye yükselmektedir. Kadınların bağlı oldukları aile sağlığı birimince son bir yılda 15-49 yaş izlemi yapılan kadınların sıklığı yalnızca % 15'dir. Kadınların % 6.0'ı aile hekimini, % 31.7'si aile sağlığı elemanını tanımamaktadır. Bu araştırma, Karabük ilinde gebelikten korunmak isteyen kadınların büyük bölümünün geleneksel yöntem kullandığı ve karşılanmamış AP gereksinimi olduğunu göstermektedir. Karabük'te AP hizmetlerinin erişilebilirliğinin ve sürekliliğinin geliştirilmesine gereksinim vardır.

The study aimed to evaluate the accessibility of family planning (FP) services of married women of reproductive age and the continuity of the services in Karabuk province. This cross-sectional study was conducted in Karabuk between 2015 and 2016. The sample-size was estimated to be 284 using Epi-Info 7 StatCalc including values with the universe of 34207 who married women of 15-49 age groups, the confidence interval of 95% and the prevalence of 75.2% which the women using any FP method in Western Black-Sea Region by Turkey Demographic and Health Survey-2013) and the study group was decided to include 300 women. The study group was distributed proportionally by populations of settlements. Then, neighbourhoods and villages to be reached from urban and rural areas were chosen by lot, and finally households to be interviewed were selected with systematic sampling. Data were gathered by face-to-face interviews and analysed by performing Chi-Square, ANOVA and Pearson Correlation Test. The average of age and first marriage age and the number of pregnancies numbers of women were 34.8±7.13 and 20.9±3.41 and 2.5±1.32 respectively. The percentage of women who used any method of FP was 80.4%, 48.7% for modern and 31.7% traditional methods. The most used methods were coitus interruptus (31.0%), condom (18.3%) and tubal-ligation (16.0%). The unmet need for FP was 9.7%. If the women who used coitus interruptus method were included, the unmet need for FP went up to 40.7%. The percentage of women that were monitored by their family healthcare unit in the last year was only 15%. 6.0% and 31.7% of women did not know their family physician and family health worker respectively.This study shows that the most of women who wish to avoid pregnancy use traditional methods and have an unmet need for FP. It is needed to improving the accessibility and continuity of services in Karabuk.