Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş ve normal gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlerin sıkıntıyı tolere etme durumları ile depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, zihinsel yetersizlikten etkilenmiş (ZYE) ve normal gelişim gösteren (NGG) çocuğa sahip ebeveynlerin sıkıntıyı tolere etme durumları ile depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasında fark olup olmadığını belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma nicel ve nitel verilerin bir arada kullanılarak karşılaştırıldığı yakınsayan paralel karma yöntem desende tasarlanmıştır. Çalışmanın evrenini Kastamonu ili merkezinde, örgün eğitime devam eden 7-14 yaş aralığındaki ZYE ve NGG çocukların ebeveynleri oluşturmuştur. Çalışmanın nicel verileri için ZYE çocuğa sahip 90 anne ve 90 baba (N=180) ve NGG çocuğa sahip 92 anne ve 92 baba (N=184); nitel veriler için ZYE çocuğa sahip 35 anne ve 35 baba, NGG çocuğa sahip 35 anne ve 35 baba olmak üzere 140 ebeveyn örneklemi oluşmuştur. Nicel verilerin toplanmasında Sıkıntıyı Tolere Etme Ölçeği ve Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği, nitel verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nicel veriler SPSS 20 paket programı kullanılarak, analiz edilmiştir. Verilerin analizinde Mann Whitney U ve Kruskal Wallis-H testlerinden yararlanılmıştır. Görüşme içeriği analizi sonunda, elde edilen bulgular temalar halinde ele alınmış ve yorumlanmıştır. Sonuç olarak; ZYE çocuğa sahip ebeveynlerin NGG çocuğa sahip ebeveynlere göre karşılaştıkları olaylar karşısında sıkıntıyı daha az tolere edebildikleri, daha fazla depresyon anksiyete ve stres düzeyine sahip olduğu belirlenmiştir. Hafif düzeyde ZYE çocuğa sahip babaların orta-ağır düzeyde ZYE çocuğa sahip babalara göre sıkıntıya dayanma kapasitesinin, sıkıntıyı kabullenme ve kendi baş etme kapasitesinin daha yüksek olduğu; orta ve ağır düzeyde ZYE çocuğa sahip babaların, hafif düzeyde ZYE çocuğa sahip babalara göre daha fazla depresyon anksiyete ve stres yaşadıkları belirlenmiştir. NGG ve ZYE çocuğa sahip ebeveynlerin sıkıntıyı tolere etme düzeyleri arttıkça depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin düştüğü belirlenmiştir. Ayrıca, ZYE çocuğa sahip ebeveynlerin günlük yaşamlarında aile içi olumsuz ilişkiler, maddi kaygılar ve çocukların engeline ilişkin problemlerle karşılaştıkları, bu problemlerle başa çıkma tarzlarının kısmen işe yaradığı ve bu konuda desteğe gereksinimleri olduğu belirlenmiştir.

In this study, we aimed to determine the differences of the distress tolerating status of parents who had normally developed (ND) children and mental retardation affected (MRA) children and their depression, anxiety and stress levels. The study was designed as converging parallel hybrid method pattern and both quantitative and qualitative data were used. The universe of the study was composed of parents of 7-14 year-old ND and MRA children who continued their formal education in Kastamonu province. For the quantitative data of the study, we included 90 mothers and 90 fathers (n=180) who had MRA children and 92 mothers and 92 fathers (n=184) who had ND children (ntotal:364). For the qualitative data of the study, we included 35 mothers and 35 fathers who had MRA children and 35 mothers and 35 fathers who had ND children (ntotal:140). The quantitative data of the study were collected by using Distress Tolerating Scale (DTS) and the Depression Anxiety Stress Scale (DAS). The qualitative data of the study were collected by using semi-structural interview form was used. SPSS 20 package program was used for quantitative data. Since the quantitative data of the study used Mann Whitney U and Kruskal Wallis-H tests. Results of interview content analyses were interpreted by grouping the findings into themes. Consequently, it was determined that parents with MRA can less tolerate the distress and had higher depression-anxiety-stress levels compared to other parents with ND children. It was detected that fathers who had mild MRA children had higher distress tolerating capacities, accepting the distress and self-coping capacities compared to fathers who had severe MRA children. Furthermore, fathers who had moderate MRA children had higher depression-anxiety-stress levels compared to fathers who had mild MRA children. As the distress tolerating capacities of parents with MRA and ND children increase, the depression-anxiety-stress levels decrease. Furthermore, parents with MRA children have problems related to the negative family relationships, financial concerns, and issues due to their disabled children. It was determined that their coping methods are partially useful but they further need assistance and support