Klinikte yatarak tedavi gören 65 yaş ve üstü bireylerin akılcı ilaç kullanımına yönelik uygulamaları ve yaşam kalitesi

Abstract

Bu çalışma, klinikte yatarak tedavi gören 65 yaş ve üstü bireylerin Akılcı İlaç Kullanımına (AİK) yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının, yaşam kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla yapıldı. Bir devlet hastanesinde yapılan çalışmanın örneklemini Ocak-Haziran 2016 tarihleri arasında 65 yaş ve üzerinde olan, hastanede yatarak hizmet alan, çalışmaya katılmayı kabul eden ve gelişigüzel örnekleme yöntemi ile belirlenen 370 yaşlı oluşturdu. Veriler; Kişisel Bilgi Formu, İlaç Kullanımı Değerlendirme Formu ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Yaşlı Modülü (WHOQOL-OLD) ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplandı. Araştırmanın verileri bilgisayar ortamında Fisher-Freeman-Halton Exact Test, Kolmogrov-Smirnov testi, Independent Samples t test, One-Way ANOVA ve En Küçük Anlamlı Fark Testi-LSD (Least Significant Difference Test) ile analizleri yapılarak değerlendirildi. Katılımcıların %64.9'u erkek, yaş ortalaması ise 73.61±6.87'dir. Yaşlıların %33.5'i şeker hastası, %34.1'i kalp hastasıdır. yaşlıların %69.5'inin ilaçlarını yardım almadan kendi başına kullanabildikleri ve 4 ve üzeri ilaç kullanma oranı %36,9 olduğu görüldü. Yaşlıların yaş ortalaması arttıkça ilaç kullanma konusunda yardım alma durumunun anlamlı şekilde arttığı görülürken, yaşam kalitesinin ise azaldığı saptandı. AİK konusunda yaşlılara verilecek eğitimlerde yaşlıların bakım sağlayıcısı olan kişilerin de dahil edilmesi gerekmektedir. Bu eğitimlerde yaşlıların öğrenim düzeyinin ve cinsiyet faktörünün öğrenmede etkili olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Halk sağlığı hemşireleri ilaçların düzenli kullanımını artırmak için yaşlılara; dozluk bölmelerden oluşan ilaç kutuları kullanma gibi bireysel çözüm önerileri sunmalıdır. AİK ilkeleri doğrultusunda ilaç kullanımının yaşam kalitesini yükselteceği önemle vurgulanmalıdır.

This study was carried out with the intent of an evaluation of rational drug use practices of individuals, who are 65 years old and more and being treated in clinics as inpatients, their knowledge, attitude and behaviours about rational drug use and their quality of life. The study was based upon the individuals who consulted to a public hospital and got service as inpatients. The sample of the study consisted of 370 random individuals who were selected by improbable sampling, accepted to join in the study and got service in the period between January and February in 2016. The data was collected by face to face interviews which is done after an informed consent. The data collection form was prepared by the researcher in accordance with the literature and it consisted of three chapters. The first chapter is a `Personal Information Form`, the second chapter is a `Drug Use Evaluation Form` and the last chapter is `WHOQOL-OLD (World Health Organization Quality of Life Scale for Older Adults)`. The obtained data was analysed in electronic environments with Fisher – Freeman – Halton Exact Test, Kolmogrov – Smirnov Test, Independent Samples t test, One-Way ANOVA and Least Significant Difference test. 64.9% of the individuals were male and the average age was 73.61±6.87. 33.5% of individuals were diabetic and 34.1% of them were cardiac. It was seen that 69.5% of the individuals were able to use their drugs by themselves and 36.9% of them use 4 or more different drugs. It was determined that as the need of help with their drugs in individuals increases in parallel with their average age, their quality of life decreases, and this situation corresponds with the findings in the literature. Caretakers should also be included in the possible instructive programs for old individuals on rational drug use. It should be taken into consideration that the level of education and the gender factor of the elderly are effective in these trainings. Public health nurses are aged to increase the regular use of medicines; should offer individual solutions such as the use of medicine boxes consisting of dosed compartments. It should be emphasized that the use of medicines in the direction of ECJ principles will increase the quality of life.