The Construction of Turkish modern architecture in history writing

Abstract

oz Bu çalışma, mimarlık disiplinin bir etkinlik ve üretim alam olan, mimarlık pratiğini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen mimarlık tarihyazımını konu alır. Söylem oluşumunun bir alam olarak ele alınan tarihyazımı, çalışma kapsamı içinde oluşum koşullan açısından değerlendirilmiştir. Söylemin kendi yapısından kaynaklanan kısıtlamaların yanında, bu oluşum koşullarının da getirmiş olduğu sınırlamalar üzerinde durularak, mimarlık tarihyazımının bu problemleri aşma yollan tartışılmıştır. Bu çerçevede çalışma, mimarlık tarihyazımının etkinliğini arttırmak açısından kendi bilgi kuramı içinde ele alınması gerekliliğini öne sürerek; Türkiye'deki modern mimarlık tarihyazımını ulus-devlet ideolojisinin bir göstergesi olarak ortaya çıkması ve oluşturduğu dışlamalar çerçevesinde değerlendirmeyi amaçlar. Çalışmada ülkemizde formal anlamda kısa bir tarihe sahip olan modern mimarlık tarihyazımının eleştirel bir değerlendirilmesi yapılarak, farklı modernite anlayışları sorgulanmıştır. Geçmişi Osmanlı İmparatorluğu zamanına dayanan, kendiliğinden gelişen modernite anlayışı ile ulus-devlet anlayışının Batı'daki modernleşmenin fiziksel göstergelerim temel alarak geliştirmiş olduğu modernite anlayışı tartışılarak; bunların Türkiye'deki modern mimarlık tarihyazımında ele alınma biçimleri değerlendirilmiştir. Çalışma bu farklı modernite anlayışlarının sonucunda gelişen iki farklı mimarlık pratiği düzleminin sadece bir tanesinin tarihinin yazılmasını eleştirel bir şekilde değerlendirir. Bu değerlendirmenin doğal bir sonucu olarak da dışlananlarının dahil edildiği bir mimarlık tarihyazımı yaklaşımı geliştirilmesi gerekliliğini ortaya koyar. Anahtar sözcükler: tarihyazımı, mimarlık tarihyazımı, modernizm, ulus-devlet ideolojisi, Türk modern mimarlık tarihyazımı

ABSTRACT This study concentrates on architectural historiography, which functions as an independent medium of activity and production within the discipline of architecture, and affects architectural practice directly or indirectly. Historiography, which has been handled as one of the realms of discourse production, has been evaluated in terms of the formation of conditions in the framework of this study. Besides restrictions that stem from discourse's own structure, the compelling factors, which are caused by these formative conditions, have been examined, and extant methods to overcome these problems have been discussed in the realm of architectural historiography. In this framework, this study claims that history writing of architecture has to be handled in terms of its own epistemology in order to attain efficacy. The study aims at evaluating the historiography of Turkish modern architecture in the frame of the phenomenon of an emergent discourse as the indicator of the nation-state ideology and its exclusions. Within the scope of the study, the historiography of Turkish modern architecture has been evaluated critically, and different conceptions of modernity have been interrogated. The concept of modernity, which is a self-generating social process that started in the Ottoman Empire, and the concept of modernity, which was produced by nation-state i deology and b ased o n the physical indicators o f the p rocess o f W estern modernization, h ave b een c omparatively evaluated i n t erms o f h ow t hey h andled t he realm o f a rchitectural h istoriography. T he s tudy a rgues c ritically that o ne o f t he t wo different architectural practices, which were developed the different conceptions of modernity, found focus on in architectural historiography. Thus the other was excluded. As a result of this evaluation, the study proposes that a different architectural historiographic method, which includes what was so far been the excluded, has to be developed. Keywords: historiography, architectural historiography, modernism, nation-state, historiography of Turkish modern architecture