Determination of the place concept in reproduction process of built environment: Kordon, İzmir as a case study

Abstract

oz Bu çalışma, modernist sürecin, yapılaşmış çevreyi yeniden üretme pratikleri üzerindeki dönüştürücü etkisini 'mekan' ve 'yer' kavramları aracılığıyla tartışmayı amaçlar. Mekan üretme pratiklerinin genel üretim pratikleri ile olan ilişkisi temel alınarak, bu sürecin mekanın yaşamsal boyutu olarak özetlenebilecek olan yer üzerindeki etkisi sorgulanmaktadır. Temelde iktidar ilişkilerinin biçimlendirdiği kentsel mekan, bu ilişkinin izlerim taşıyan mekansal kodlar üzerinden algılanır. Belirli bir söylemin ve düşüncenin temsili olarak mekan, nötr bir boşluk olmanın ötesinde, ardında yer alan her tür politik, ekonomik, sosyal ve kültürel söylemin bir temsili olarak çok katmanlı bir yapı sergiler. Belirli bir coğrafî lokasyonun üzerinde yer alan tüm mekansal ilişkiler ve bu ilişkilere bağlı olarak oluşan aitlik duygusu ile beraber bir bütün olarak adlandırılan yer kavramı ise özü gereği bu ilişkileri kuran iktidarın varlığından bağımsız düşünülemez. Tüm bunların yanında, gündelik yaşamın olağan pratikleri ile üretilmeye devam eden mekan, bireysel ve kollektif olarak da zihinsel üretimin bir parçası olarak varolmayı sürdürür. Mekanın üretilmesi yoluyla gerçekleşen her türlü manipülasyon ise, o yerin karakterini kuran tüm öğelerin ve o yere dair oluşturulan her türlü aitlik duygusunun yeniden tanımlanması demektir. Bu nedenle, belirli bir yerin anlamım çözümlemeye çalışmak, tüm bu katmanların kendi tarihsellikleri içinde deşifre edilmesini içeren zor bir okumayı gerektirmektedir. Mekanın yeniden üretimi, yani üzerinde yer alan tüm ilişkiler ağı ile beraber aynı zamanda fiziksel olarak da üretimi, bir yerin, o yeri yer yapan tüm özellikleri ile beraber yeniden üretilmesi demektir. Dolayısıyla, sürekli fiziksel olarak yeniden inşa edilme tehdidi alımda bulunan kentlerimiz için, sosyal yaşantının fiziksel odaklarının ve kente dair kimlik oluşturan mekanların altüst oluşu, toplumsal olarak da bir bellek krizinin yaşanmasına neden olmaktadır.

ABSTRACT This research aims to argue the transformative effect of modernist processes on the reproduction of built environment with reference to the concepts 'place' and 'space'. Place as lived space will be questioned under the impact of the process of the reproduction of built environment. At the same time, it is related with the general rules of the process of production. Urban space, which is basically determined with power relations, is perceived through spatial codes that conduct the effect of this relation. Space as a representation of a particular discourse and idea is more than a neutral box. Clearly, it exhibits a multi-layered structure representing all types of political, economic, social and cultural discourses behind its creation. The concept of place involves firstly the spatial relations taking place in a particular geography and secondly the sense of attachment evoked as a result of these relations. Place concept cannot be thought independent of the power whose existence dictates all these relation types. In addition to that, space that continues to be produced through the practices of daily life remains to be a part of mental production, both individually and collectively. If the production of space is taken into consideration, each manipulation is also a redefinition of all elements constructing the identity of places and sense of belonging. For that reason, in order to analyze the meaning of a place, detailed reading of all layers involving the deciphering of their historical stratification is required. Reproduction of space is an entire reproduction with all its relations taking place in it. At the same time, it is the reproduction of place with all features that identifies it. Thus, today, a new viewpoint is required; because physical restructurings form a constant threat for our cities by destroying their identical spaces and physical focuses of social life, and finally by creating a crisis of memory.