Küreselleşmenin ışığında istihdam ve işsizlikte yeni eğilimler , beyin göçünde Kanada ve Almanya örneği

Abstract

ÖZET Teknik gelişmeler, özellikle bilgi ve iletişim teknolojilerindeki yayılma ve bu gelişmelerin istihdam üzerine etkileri, küreselleşme sürecinde istihdam sorunun tartışılmasına yeni boyutlar getirmiştir. Bu alandaki teknolojik gelişmelerin etkileri, çeşitli boyutlarda karşımıza çıkmaktadır. İlk olarak, en basit anlamda, eski tarihlerden bu yana gelen bir korku söz konusudur. Buna göre, yeni teknolojiler hızla iş fırsatlarını ortadan kaldırmakta ve `çalışmanın sonu`nu getirmektedir. Özellikle, yeni teknolojik değişmeler daha yüksek vasıf talep etmekte, düşük vasıflı işçilere olan talebi büyük ölçüde azaltmaktadır. Genelde bu teknolojik faktörün, vasıflı ve vasıfsız işler arasındaki ücret farklılıklarının büyümesinin ve işsizliğin düşük vasıflı işçilerin hızlı artışının temel nedeni olduğu da iddia edilmektedir. Teknolojik değişmenin istihdam üzerine etkileriyle ilgili bir boyut ise, teknoloji, verimlilik ve istihdam ilişkilerinde karşımıza çıkmaktadır. Bilindiği gibi, teknolojik gelişme verimliliği yükseltmekte ve belirli bir üretim seviyesindeki emek talebini azaltmaktadır. Fakat, aynı zamanda bu gelişme maliyetleri düşürmekte ve bu düşürme sadece o teknolojinin uygulandığı faaliyet dalında değil, bütün endüstrilerde ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle yeni teknolojilerin uygulanması, üretimin daha yüksek oranda artışı yoluyla, piyasaları hızla genişletmektedir. Bu iki yönlü etkinin bir sonucu olarak, teknolojik gelişme ya iş gücüne olan ihtiyacı tahrip etmekte, yahut da ekonomide bir bütün olarak yeni işler yaratmaktadır. Teknolojinin istihdam üzerindeki diğer bir etkisi de küreselleşmeyle ilgilidir. Bilgi ve iletişim teleolojilerinin gelişmesi, küreselleşme sürecinde üretimin hızla gelişmesinde anahtar faktör rolü oynamaktadır. Bilginin kullanılması ve geliştirilmesi olarak vasıflandırılabilecek işlerde çalışan kişiler için `Bilgi İşçisi` ifadesi kullanılmaktadır Örneğin, günümüzde herhangi bir planlama, tasarım, araştırma analiz, organizasyon, depolama, programlama, dağıtım, pazarlama gibi görevlerden birisini yerine getiren bir işçi bilgi işçisi olabilir. Yine, bilginin aktarılmasına ve alınıp - satılmasına herhangi bir şekilde katkıda bulunan veya bilgiyi kendi işinde etkin olarak kullanan bir kişi, günümüz dünyasında bilgi işçisi olarak adlandırılmaktadır. ¦4-1990'lardan sonra karşımıza çıkan bir kavram olan bilgi işçisi, programcılar, sistem analistleri, teknik yazarlar, akademisyenler, araştırmacılar ve benzerleri gibi değişik alanlarda çalışan kişileri içerir. Bu kavram ayrıca, bilgi teknolojisi alam dışında kalan bazı çalışanları da içermektedir, mesela avukatlar, öğretmenler, her çeşit bilim adamları ve her çeşit öğrenci buna örnek olarak verilebilir. Bilgi işçisi, bir işletmenin ekonomik, mali faaliyetlerinin yönetiminde aktif rol oynamaktadır. Bilgi işçisi, el emeğinden çok öte, bilgi, kavram ve fikirleri uygulayan vasıflı eleman demektir. Bu tür çalışan mühendis, analist, muhasebeci, planlamacı, kontrol elemanı ve benzeri farklı örgüt seviyelerinde çalışmaktadır. Onların bir örgüt içindeki etkilerinin derecesi sorumluluklarının niteliğine bağlıdır. Bilgi teknolojilerinin artışı, bilgi işçilerini beraberinde getirmiştir. Bilgi işçileri, bilgiyi kullanan, yorumlayan, ileten insanlardır. Bilgisayar kullanımı (okur- yazarlığı), böyle bir görevi etkin ve uygun bir biçimde yürütmek için vazgeçilmezdir. Bilgi işçisi, ya bilgi kullanır veya bilgiyi sağlar. Kuşkusuz bu bilginin ortaya çıkması bilgi, teknolojilerine bağlıdır. Böyle bilginin avantajları, hızlı, güvenebilir olması, saklanabilmesi, iletilebilmesi, karmaşayı azaltması, analiz esnekliği getirmesi, erişilebilir olmasıdır. Küreselleşme ile birlikte, dünya çapında bir bilgi işçisi hareketi başlamıştır. Dünya üzerinde yayılmış çokuluslu şirketler çoğalmaya başladıkça, bu şirketlerde çalışacak bilgi işçisinin istihdamından doğacak bir işçi hareketinden söz edilebilir. Dışardan en çok işçi alan ülkelerin başında Almanya ve Kanada gelmektedir. Alman göç yasa taslağının yasalaşmasıyla yüz binlerce, hatta milyonlarca bilgi işçisi bu ülkede istihdam edilmeye başlanacaktır. Kanada çeşitli amaçlarla değişik statülerde göçmen kabul etmektedir. Ayrıca her yıl belirli miktarda mülteci kabul ederek uluslararası insani sorumluluklarım yerine getirmektedir. Bu tez çalışmasında, dünyadaki küreselleşme hareketleriyle birlikte ortaya çıkan işsizlik sorunu, yapay istihdam, sağlıklı büyüme için uygulanması gereken doğru istihdam politikaları ve dünyadaki bilgi işçisi hareketleri incelenmiştir. -5.