Banka şubeleri için uygun yer seçiminin belirlenmesi

Abstract

Şube yerleşimi için belirlenecek yer; başta bankanın strateji ve vizyonu, aday lokasyondaki müşteri profili ile şubenin yerleşeceği bölgenin özellikleri olmak üzere çok sayıda faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Literatürde konuyla ilgili birkaç çalışma bulunmakta olup bu çalışmalar detaylı incelendiğinde ele alınan kriter ve matematiksel modellerin farklılık gösterebildiği, ortak bir kriter seti ve modelin olmadığı anlaşılmaktadır. Bu doktora tezinde, Türkiye'deki banka şubeleri için en uygun yerleşim yerinin bulunması ile ilgili özgün bir yöntem sunulmaktadır. Bu amaçla öncelikle, detaylı literatür araştırması yapılarak ve uzman görüşünden yararlanarak banka şubeleri için en uygun yerlerin belirlenmesini etkileyecek kriterler tespit edilmiştir. İkinci aşamada, bankacılık sektöründe deneyim sahibi uzmanların görüşlerinden yararlanarak ve ikili karşılaştırma yönteminin yardımıyla hiyerarşik yapıdaki kriterlerin dört farklı şube tipi için önem seviyesi belirlenmiştir. Önceliklendirilen kriterler, Türkiye'de hizmet veren banka şubelerinin tek ve çok dönemli yerleşimi için uygulanmak üzere önerilen iki farklı matematiksel modelde kullanılmıştır. Önerilen modellerin büyük ölçekli problemler için en iyi çözümünün bulunamaması nedeniyle, Tabu Arama yaklaşımı geliştirilmiş ve Tabu Arama ile elde edilen sonuçlar CPLEX 12.2 ile kıyaslanmıştır. Sonuç olarak, önerilen yöntem Türkiye'de hizmet veren büyük bir bankanın İstanbul'daki şube yeri seçim problemi için uygulanmıştır.

Finding the best location for bank branches depends on a number of distinct measures that differ according to the banks' strategies and vision, customer profile in the potential location and features of the place where the branches will be located. There are several studies in the literature about finding the best place for bank branches. Detailed literature review shows that different criteria and mathematical models are used for the problem of bank branch location where common criteria does not exist. This thesis presents a methodology to find the best location of Turkish bank branches. For this aim, firstly, a number of criteria are selected by the help of a detailed literature review and expert judgments. Subsequently priorities of these criteria for four different types of bank branches are identified based on expert judgments using pairwise comparisons. The priorities are used in two new mathematical models developed to decide the best branch locations of bank branches in Turkey for single and multi-period planning. Since optimal solution cannot be easily found for big regions, Tabu Search is improved for both models and the results are benchmarked with CPLEX 12.2. Finally, proposed methodology is applied for a big national bank's branch location problem in Istanbul.