Uluslararası sermaye yatırımlarının gelişmekte olan ülkelerin bankacılık sektörüne etkisi, Türkiye örneği

Abstract

Küreselleşmeyi hızlandıran unsurlardan biri olan sermaye hareketlerinin serbestleşmesi, gelişmekte olan ülkelerin finansal sistemlerinde yabancı bankaların varlığını arttırmıştır. Yabancı bankaların gelişmekte olan ülke ekonomilerine girişi bu ülkelerin uygulamakta oldukları deregülasyon içerikli politikalar tarafından desteklenmiştir. 1990'lı yıllardaki finansal liberalizasyon yabancı bankaların özellikle gelişmekte olan ülkelerde yeni banka kurmaları ve şube açmaları ile sonuçlanmış ve bu ülkelerdeki yabancı bankaların payı artmıştır. Son dönemde boygösteren finansal krizler, küreselleşmenin etkisiyle dünya genelinde sermaye piyasalarından başlamak üzere gelişmekte olan ülke ekonomilerini olumsuz olarak etkilemiştir.Türkiye'de 1980'li yıllarda uygulamaya konulan liberalizasyon politikaları sonrasında, yabancı banka sayısı artış göstermesine rağmen 2001 kriz öncesi aktif paylarında önemli bir gelişme olmamıştır. 2000-2001 finansal krizleri sonrasındaki süreçte Türk bankacılık sektörünün yeniden yapılandırılması ve Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyelik müzakerelerinin başlaması, yabancı sermayenin bankacılık sektörüne olan ilgisini artırmış ve yabancı bankalar 2005 yılından itibaren büyük ölçüde yatırım yapmaya başlamışlardır.Gelişmekte olan ülkelerde finansal liberalizasyon sonrası bankacılık sektörüne yapılan doğrudan uluslararası yatırımların içinde bulundukları ulusal ekonomilere ve bankacılık sektörüne olumlu etkileri ve olumsuz etkileri olabilmektedir. Ekonomi Literatüründe uluslararası banka girişlerinin ulusal banka etkinliği üzerindeki etkileri ile ilgili yapılan ampirik çalışmalarda, uluslararası bankaların gelişmekte olan ülkelerde daha yüksek kârlara sahip olduğunu, gelişmiş ülkelerde ise bunun tersinin doğru olduğunu bulmuşlardır.Bu çalışmada ise son yıllarda yapısal değişim sürecini yaşayan Türk bankacılık sektörünün mülkiyet yapılarına göre Veri Zarflama Yöntemiyle (VZA) 2006 - 2008 dönemi etkinlik analizi yapılarak sektördeki yabancı girişlerinin değerlendirilmesi yapılmış ve aynı dönem için Türk bankacılık sektörünün finansal performansı çok değişkenli istatistiksel tekniklerden olan Faktör Analizi (FA) yöntemiyle irdelenmiştir. VZA analizine göre Türk bankacılık sektöründe kamu bankaları en yüksek etkinlik derecesine sahip olup, yabancı sermayeli bankalar en düşük ortalama etkinlik derecesine sahiptirler. Özel sermayeli bankaların etkinlikleri ise kamu ile yabancı sermayeli bankalar arasındadır. Faktör analizine göre ise Türk bankacılık sektörünü oluşturan bankaların performans göstergesi olarak 2006 - 2008 döneminde iki faktör sırasıyla likidite ve kârlılıktır. Kamu bankalarının 2006'ya göre 2007 ve 2008 yıllarında performanslarının düştüğü bunun yanında yabancı bankalar ile özel bankaların performanslarının arttığı görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Küreselleşme, Finansal Entegrasyon, Uluslararası Banka Girişleri, Bankacılık Sektörünün Etkinliği ve Performansı, Veri Zarflama Analizi (VZA), Faktör Analizi.

The liberalization of capital transactions, which is one of the factors that accelerated globalization, has increased the presence of foreign banks in the developing countries. The entry of foreign banks into the economies of the developing countries has been supported by the deregulation-based policies of these countries. Due to the effect of globalization, the recently encountered finance crisis, starting from the worldwide capital markets had negative impacts on the economies of the developing countries. The financial liberalization of the 1990?s has resulted in the foreign banks? establishing new banks and branches especially in the developing countries and the shares of the foreign banks in these countries have increased.As a result of the liberalization policies that were implemented in Turkey in the 1980's, although the number of foreign banks has shown an increase, there has not been a significant improvement in their active shares before the crisis of 2001. During the period following the 2000-2001 financial crisis, the restructuring process of the Turkish banking sector and the initiation of Turkey's European Union membership negotiations has increased the interest of the foreign capital to the banking sector and after 2005, foreign banks began to make substantial investments in Turkey.In the developing countries, the direct foreign investments in the banking sector after financial liberalization may have had both negative and positive impacts on the domestic economies and the banking sector of the host countries. In literature, within the empirical studies made on the effects of international bank entries on national bank efficiency, it has been found that international banks have higher profits in the developing countries and that, in the developed countries, on the contrary, it is quite the opposite.On the other hand, in this study, the ownership structure of Turkish banking sector, which has recently been going through a transformation process, has been analyzed for the 2006 ? 2008 period using the Data Envelopment Analysis (DEA) method and the foreign entries in the sector have been evaluated. Moreover, for the same period, the financial performance of the Turkish banking sector has been examined with the Factor Analysis (FA) method, which is one of the statistical techniques with multi-variables. According to the DEA analysis, in the Turkish Banking Sector, state banks have the highest efficiency level and banks with foreign capitals have the lowest average efficiency level. Moreover, the efficiencies of the banks with private capitals is between the state banks and banks with foreign capitals. On the other hand, according to the Factor Analysis, in the 2006 ? 2008 period, the two factors that are prevalent as performance indicators of the banks constituting the Turkish banking sector are liquidity and profitability, respectively. It has been observed that the performances of the state banks have decreased in 2007 and 2008, as compared to 2006, but the performances of the foreign banks and private banks have increased.Keywords: Globalization, Financial Integration, International Bank Entries, The Efficiency and Performance of the Banking Sector, Data Envelopment Analysis, Factor Analysis.