Türkiye`deki üniversite kütüphanelerinin mobil geleceği

Abstract

Mobil telefonlar konuĢmanın çok ötesinde iĢlevlere sahip mobil bilgisayarlar haline geldiklerinden eğitim, ticaret baĢta olmak üzere pek çok sektör mobil teknolojilere uyum sağlamak için yeni yapılanmalara gitmektedir. Cisco‟ya göre 2015 yılı sonunda kablosuz internet sabit geniĢ bant interneti geride bırakacaktır. Küresel mobil veri trafiği her sene ikiye katlanmaktadır. Bilgi toplumunda bilginin değerli bir meta haline gelmesi üniversitelerin bir Ģirket gibi maddi değer üreten kurumlar Ģeklinde algılanması sonucunu doğurmuĢtur. Bugün rutininde ağ üzerinde veri üretip paylaĢan akademinin ihtiyaç duyduğu araĢtırma desteğinin de ağ üzerinde olması önemlidir. Üniversite kütüphanelerinin varlık nedenlerinden biri olan araĢtırma desteğinin mobil teknolojilere adaptasyonu 2007‟de Iphone cihazının piyasaya sunulmasıyla yaygınlık kazanmıĢtır. Dünyada üniversite kütüphanelerinin önemli bir kısmı internet siteleri kadar mükemmel mobil web siteleri sunmaktadır. Ayrı mobil web sitesi veya site uygulaması, mobil katalog, mobil uyumlu veritabanları, QR kodlar, ArttırılmıĢ Gerçeklik (AR) uygulamaları, SMS referans hizmeti üniversite kütüphanelerinde sunulan yaygın mobil hizmetlerdir. Temel kütüphane hizmetlerinin mobilden verilebiliyor olması geleceğin üniversite kütüphanesi modelinin mobil kütüphane olacağı görüĢünü doğrular niteliktedir. Dünyada yaygın bir eğilim olan mobil bilgi hizmetlerinin Türkiye‟deki üniversite kütüphanelerinde varlığını araĢtırmak, uygulamalarını ortaya koymak amacıyla rastgele 7 bölgeyi temsilen vakıf ve devlet üniversitesi kütüphanelerinden oluĢan 30 merkez kütüphane örneklem olarak seçilmiĢtir. Veri toplamak için 28 sorudan oluĢan elektronik bir anket kütüphane yöneticilerine e-posta ile yöneltilmiĢtir. Sorular dünyada üniversite kütüphanelerinde sunulmakta olan mobil hizmetlere dayanarak hazırlanmıĢtır. AraĢtırma sonucunda Türkiye‟de üniversite kütüphanelerinde mobil teknolojilere yönelik hizmetler veya konuya gösterilen önemin dünyayla yakın bir seviyede olduğu tesbit edilmiĢtir. Ayrıca ilk kez bu çalıĢmada bugüne değin literatürde sadece bina, bütçe, personel, koleksiyon, kullanıcı Ģeklinde 5 öğe olarak ifade edilen kütüphane öğelerine, teknoloji ve internetin etkisiyle hizmetlerde yaĢanan dönüĢüm nedeniyle, „Bilgi ve ĠletiĢim Teknolojileri(BĠT Altyapı) Altyapı‟ maddesinin bir öğe olarak eklenmesinin zorunluluğu vurgulanmıĢtır.Anahtar Kelimeler: Mobil AraĢtırma, Mobil Cihazlar, Mobil Kütüphaneler, Türkiye‟deki üniversite kütüphaneleri, Kütüphane Öğeleri

Mobile phones are becoming mobile computers having abilities well beyond conversation, and thus, many sectors are adapting themselves to mobile Technologies, especially education and commerce. According to the data provided by Cisco, by the end of year 2015, wireless internet connection will surpass fixed broadband Internet services. Global mobile data traffic doubles every year. The occurrence of information as a valuable commodity in the information world have caused the perception that universities have become pseudo-corporations producing material values. In their routine work, academia produces and shares data over the network and it is imperative that the required research support be on the network, too. The adaptation of research support, which is one of the reasons university libraries do exist, into mobile technologies have been common with the introduction of Iphone device. An important part of university libraries throughout the world provide mobile websites as perfect as their conventional institutional websites. Separate mobile website or website applications, mobile catalogue, mobile-adaptive databases, QR codes, Augmented Reality (AR) applications, SMS reference services are common mobile services offered by the university libraries. The fact that basic services could be offered through mobile technologies confirm that the future university library model will be one accessed via mobile route. In order to investigate the presence of mobile information services, which constitute a common tendency over the world, and to research the applications of it, a random choice of 7 regions in Turkey was selected as samples, comprising of 30 central libraries of foundation and state universities. To collect data, an electronic survey with 28 questions was prepared and submitted to library managers. The questions were prepared according to the mobile services offered by the university libraries throughout the world. At the end of the research, it was determined that Turkish mobile technology-related services are almost the same in level with the other countries. In addition, for the first time, the need of a mandatory infrastructure-related addition (Information and Communication Technologies – ICT) to the available list of library items, namely building, budget, personnel, collection, and patrons, due to the conversion observed in the services as affected by technology and internet was stressed.Key Words: Mobile Research, Mobile Devices, Mobile Library, University Libraries of Turkey, Library Elements