Ortaokul Türkçe ders kitaplarında sözcük öğretiminin yaratıcı dil öğretimi açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı 2013-2014 Eğitim-Öğretim yılında okutulan ortaokul MEB Türkçe dersi çalışma kitaplarında yer alan etkinliklerin sözcük öğretimi ve yaratıcı dil kullanımı açısından etkililiğini irdelemektir. Çalışma nitel bir çalışma olup ilgili veriler elde edilirken doküman analizi yapılmıştır (Çalışmada durum belirlemesi yapılacağından, evren ve örneklem seçimine gidilmemiştir). Bu çalışmanın kavramsal çerçevesi çizilirken öncelikle dil, ana dili, yaratıcı dil kavramları üzerinde durulmuş, sözcük öğretimi ve anlam bilim ilişkisi, söz dağarcığı ve söz figürleri konusuna değinilmiş, etkili bir sözcük öğretimi için yapılması gerekenler üzerinde durulmuş, Türkçe öğretiminde ve sözcük öğretiminde kullanılan yöntem ve tekniklere değinilmiş, Türkçe öğretiminde sözcük öğretiminin yeri ve önemi yaratıcı dil öğretimi açısından irdelenmiş, sözcük öğretimi-metin ilişkisine değinilmiş, daha sonra ders kitaplarının Türkçe öğretimindeki ve sözcük öğretimindeki yerinden bahsedilmiştir. Sonraki aşamada Türkçe dersi Öğrenci Çalışma kitaplarındaki etkinliklerin temel anlamlı sözcük öğretimi ve yaratıcı dil kullanımı açısından bir incelenmesi yapılmıştır. Bu inceleme sırasında ölçüt olarak Türkçe Öğretim Programı'ndan hareketle hazırlanan Türkçe öğretmen kılavuz kitaplarındaki açıklamalardan yararlanılmıştır. Bulgular incelendiğinde, söz figürü etkinliklerinin sayısının temel anlamlı sözcük öğretimi etkinliklerine oranının fazla olduğu görülmüştür. Bu sonucun yaratıcı dil kullanımını geliştirme açısından yalnızca niceliksel olarak yeterli olduğu düşünülmektedir. Öte yandan, söz figürü etkinliklerinde çeşitlilik olmadığı, bunların daha çok deyim, atasözü ve mecazlı söyleyişleri kapsayan etkinlikler olduğu gözlendiği için yaratıcı dili geliştirir nitelikte bir yeterliliğinin olmadığı sonucuna varılmıştır. Buna ek olarak; öğretmen kılavuz kitaplarında sözcük öğretimiyle ilgili olarak yer alan açıklama ve yönergelerin öğrenci çalışma kitaplarında tam olarak uygulanamadığı, ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki temel anlamlı sözcük öğretimi etkinliklerinin de mekanik, tekrarcı ve durağan olduğu gözlemlenmiştir.ANAHTAR KELİMELERYaratıcı Dil, Sözcük Öğretimi, Söz Figürü, Türkçe Öğretimi

The aim of this study is taught in secondary schools in 2013-2014 academic year teaching the word of the activities in the Turkish Ministry of Education course workbook and to evaluate the effectiveness in terms of creative use of language. The study is being conducted to obtain data on the document analysis is a qualitative study (Study will be held to determine the case, the universe and sample selection not taken). First language drawn conceptual framework of this study, the main language, have focused on creative language concepts, vocabulary teaching and semantic relation, which addresses the issue of vocabulary and word figures, have focused on what to do for an effective word instruction, used in teaching Turkish and word teaching methods and techniques have been mentioned. Elaborates the position of the word in Turkish education and the importance of education in terms of creative language teaching, teaching the word mentioned-text relationship, then the place mentioned in the textbook and in the words of the Turkish education teaching. The next stage in the Turkish language teaching students basic synonym of activities in the workbook and creative language use is made in terms of an investigation. During this investigation as a criterion from the Turkish Education Program has benefited from comments in motion prepared Turkish teacher's guide book. The findings indicate that the basic teaching of the word significant number of figure of speech activity was found to be more than the ratio of activity. This results in terms of improving the creative use of language is only considered to be quantitatively sufficient. On the other hand, the figure is not diversity of activities, their more expressions, proverbs and sayings, including figurative to that observed in nature develops creative activities which led to the conclusion that a language proficiency. In addition; teachers in the descriptions and instructions for the word education in the guide books in study books fully implemented, middle Turkish class students in the basic synonym teaching activities in the workbook, mechanical, repetitive, have been observed and stable. KEYWORDS Creative Language, Teaching Vocabulary, Word Style, Turkish Education