Turşucuzade Ahmet Muhtar Efendi Konağı taş odasının yapı malzemleri ölçeğinde korunma sorunları ve öneriler

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'na uzun yıllar başkentlik yapmış olan İstanbul'da özellikle ahşap konak ve yalılara eklemlenmiş olan ve saklama ihtiyacının yanı sıra yangından eşyaları korumak amacıyla da kullanılmış olan taş odalar, yaşam alanı olarak kullanılmaları ve farklı işlevleriyle de karşımıza çıkmaktadırlar.Taş odalar; ortaya çıkışları, kullanım amaçları, farklı işlevleri, mimari özellikleri ve kendilerine has yapılarıyla inşa edildikleri döneme ait birçok özelliği günümüze taşımaktadırlar.Bu çalışmada taş oda kavramı, İstanbul'daki taş odaların sınıflandırılması ve mimari özellikleri genel bir bakış açısıyla incelenmiş ve Turşucuzade Ahmet Muhtar Efendi Konağı Taş Odası'nın yeri, konumu, bulunduğu alanın önemi, mevcut durumu, çevresiyle olan ilişkisi ve tarihçesi arşiv çalışmaları ile açıklanmaya çalışılmıştır.Yapının geçirdiği onarımlar, malzeme özellikleri ve yapının bozulmasına etki eden faktörler ise malzeme ölçeğinde araştırılmıştır.Turşucuzade Ahmet Muhtar Efendi Konağı Taş Odası'ndan alınmış olan harç, sıva, taş, tuğla, ahşap, metal, boya ve kir örnekleri laboratuvar ortamında incelemeye alınmış ve malzemelerin içeriklerini, niteliklerini ve bozulmuşluk durumlarını tespit etmek amacıyla analizler yapılmıştır.Yapılan analizler neticesinde yapıdaki harç ve sıva örneklerinin bağlayıcı ? agrega oranları ve içerikleri tespit edilerek karşılaştırılmış, taş örneklerinin türleri ve yapıdaki farklılaşmaları, tuğla örneklerinin boyutsal özellikleri ve içerikleri, ahşap örneklerinin türleri, metal örneklerinin türleri ve boya örneğinin içeriği araştırılmış çıkan sonuçlar birbirleri ile karşılaştırılarak farklılıklar ve bezerlikler tespit edilmiştir.Yapıdan alınan kir örnekleri ise yapı malzemelerinin bozulmasına etki eden bazı faktörlerin araştırılması amacıyla analiz edilmiş ve çıkan sonuçlar birbirleriyle karşılaştırılmıştır.Yapı malzemelerinin özgünlüğü, onarımları, bozulmuşluk durumları, yapıya müdahaleler sonucunda giren malzemeler, bu malzemelerin etkileri ve yapının genel durumu değerlendirilmiş, koruma - onarım çalışmalarında kullanılacak malzemelerin tespiti yapılarak yapının gelecek kuşaklara özgün karakteri ile aktarılmasına yönelik olarak önerilerde bulunulmuştur.

In Istanbul, the capital of the Ottoman Empire for hundreds of years, stone rooms, which were embedded in mansions and seaside residences, were used to protect properties from fire and used for storage. They were also used as living spaces. In short, they served a variety of important functions.These stone rooms, through their existence, intended uses, different functions and architectural characteristics, reflect the age which they were built.In this study, the concept of the stone room, with its different classifications and architectural characteristics, was studied. An attempt was made to explain the location of this room - the importance of where it was placed within the home its status, relation to its environment and its history - through archival studies.Restoration and the properties of the material that was used, as well as the factors which have affected the degradation of the building, were examined on the basis of building materials.Samples of mortar, plaster, brick, wood, metal, paint and dirt taken from the Stone Room of Turcucuzade Ahmet Muhtar Efendi Mansion were examined in the laboratory in order to determine the ingredients of the materials that were used and the state of degradation.After laboratory studies, the rate of binder aggregate and ingredients of the mortar and plaster samples were determined and compared with each other.Types of stone samples and their differentiation in building, the size and properties of brick samples and their ingredients, types of wooden samples and ingredients of paint samples were studied and the results compared while differentiations and similarities were determined.Dirt samples taken from the building were analyzed to study the factors which affect the degradation of restoration building materials, the state of degradation and materials added during interventions. The effects of those materials and general status of the building were then assessed.The materials which must be used in future restoration efforts were determined and some proposals were formulated for future generations.