18. yüzyılda Avrupa`da geleneksel kagir yapım tekniğinin demir kullanımı ile desteklenmesi ve tarihi kagir yapıların demir kullanılarak konsolidasyonunun incelenmesi

Abstract

18. yüzyılda kagir yapıların demir ile güçlendirilerek inşaa edilmesi ve yapım aşamasından sonra oluşan hasarların demir ile konsolide edilmesi sürecinin araştırılması amacıyla; belirtilen aralıktaki geleneksel teknik uygulamaları, iş gücünün örgütlenmesi ve eğitimi incelenmiştir. Bunların yanı sıra, demirin elde edilmesinde zaman içinde değişen ve gelişen yöntemler ile, bilimsel alandaki gelişmeler doğrultusunda yeni malzemelerin ortaya çıkması da mercek altına alınmıştır. Demirin kagir yapım tekniğindeki yerini anlamak amacıyla iki yapı incelenmiştir. Roma'daki San Pietro Kilisesi 18. Yüzyılda demir kullanılarak yapılan konsolidasyon yönünden ele alınmış, Paris'teki Sainte Geneviéve Kilisesi (bugünkü Fransız Pantheon'u) ise yapımı esnasında kullanılan demir ile güçlendirilmiş taş tekniği açısından incelenmiştir.Bu incelemeler için öncelikle yapıların inşaasına dair kısa bir tarihçe verilmiştir. Ardından yapıda gözlenen sorunların ortaya konmasının eşliğinde dönemin demir kullanım tekniğinin kagir yapıyı güçlendirici yönü üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak San Pietro'nun kubbesinde uygulanan demir konsolidasyon yöntemleri ortaya konmuş, Sainte Geneviéve'de ise uygulanmış olan demir takviyeli lento sistemi ve bunların çalışma yöntemi açıklanmıştır.Anahtar Kelimeler: Kemer, kemer çökme mekanizması, armatürlü lento, deney, teori, demir, taş, beton, betonarme, yapı tarihi, mason, mimar, mühendis

For observing the process of building masonry structures with iron supports and the consolidation of later hazards via iron supports, following themes have been studied, within 18th century; traditional technical practices, organization and education of labour, developments in iron producing techniques, scientific developments and successive revelation of new building materials. Two buildings have been observed for achieveing the above stated goal; First one is San Pietro at Rome which is considered for the iron supported consolidation realised in the 18th century. The seconde one is Sainte Geneviéve (French Pantheon) at Paris, which is included in this study for the iron supported stone technique practised during the constructing state. Previous to describing the iron use techniques of the two buildings, a short history on the construction of each building is being given, following to which the hazards observed on the buildings and the fortfying support of iron are displayed.As a result is presented the iron support consolidation techniques applied on the dome of San Pietro. As for Sainte Geneviéve, the iron supported lintels and their working order is explained.Keywords: Arch, arch collapsing mechanism, armatured lintel, experiment, theory, iron, stone, reinforced concrete, historical building, mason, architect, engineer