İlköğretim 1. kademe öğretmenlerinin mevcut program tasarıları hakkındaki görüş ve önerileri (Balıkesir örneği)

Abstract

ÖZET Toplumsal bütünlüğü koruyarak, çağın gereklerine uygun şekilde sorunları çözerek gelişmek, ülkelerin temel ideallerini oluşturmaktadır. Günümüzde bunun sağlanması giderek güçleşmektedir. Çünkü, sorunlar diğer yüzyıllarda görünmeyen biçimde büyümüş ve çeşitlenmiştir. Diğer taraftan, bilginin kümülatif artışı ve paylaşımını sağlayıcı kanalların zenginleşmesi, sorunlar karşısında toplumları geçmiş yüzyıllara göre, daha da güçlü kılmıştır. Ancak bilginin üretilmesi, paylaşılması ve sorunlara yönelik tüketilmesi yani toplumsal yaşama geçirilmesi gerekmektedir. Bunu da sağlayacak olan ülkenin eğitim sistemidir. Eğitim sisteminin alt sistemi olarak program sisteminin içeriğini oluşturan program tasarısı süreçlerinin, toplumsal sorunları çözebilecek yetkinlikle gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bunları sağlayan en önemli etken öğretmendir. Öğretmenin kendisinden beklenilenleri başarabilmesi için program tasarısını doğru algılaması, tasarı planlama, uygulama, değerlendirme ve geliştirme ile ilgili yeterli bilgi ve becerilere sahip olması gerekmektedir. Bu çalışmada, Balıkesir ilinin ilköğretim kurumlarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin program tasarısını algılama, planlama, uygulama, değerlendirme ve geliştirme yeterliliklerinin değerlendirilmesi ve okul düzeyinde program mühendisliği modelinin tasarlanması amaçlanmıştır. Balıkesir ilinin merkez ilçe dahil ondokuz ilçesinde görev yapan 3458 sınıf öğretmeni olup, bu ilçelerden sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre seçilmiş on ilçede çalışan 500 öğretmen örneklem grubunu oluşturmuştur. Geliştirilen veri toplama aracı ile örneklem grubunda bulunan 426 öğretmenden geçerli veriler elde edilmiştir. Elde edilen verilere göre; öğretmenlerin yarısı program tasarısını doğru algılayamamaktadır. Öğretmenlerin yandan biraz fazlası program tasarısını istenilen nitelikte planlama yeterliliğine sahip iken yarıdan fazlası istenilen niteliklerde uygulama, değerlendirme, geliştirme yeterliliğine sahip değildir. Ayrıca öğretmenlerin üçte ikisinin program tasarısı süreçlerine yönelik aldıkları hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimleri yetersiz veya kısmen yeterlidir. Öğretmenler mevcut program tasarılarının öğrencileri ezberci yaptığını, güncel olmadığını belirtirlerken, program tasarısı geliştirme süreçlerine etkin katılmayı istemektedirler. Öğretmenleri program tasarısı planlama, uygulama, değerlendirme ve geliştirme süreçlerinde etkin kılabilmek için hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerinin nitel ve nicel olarak geliştirilmesi gerekmektedir. Okul düzeyinde önerilen program mühendisliği modeli de dikkate alınarak öğretmenlerin etkin şekilde rol alabileceği program tasarısı geliştirme modeli oluşturulmalıdır. Ayrıca, ülkenin gerçeklerine uygun olarak ulus, il, ilçe ve okul düzeyinde program tasarısı geliştirme ve mühendislik modellerine yönelik araştırma yapılmasında yarar görülmektedir. iv

ABSTRACT Fundamental idea of nations is to solve problems in accordance with the modern age and to preserve societal integrity. Today, problems are unexpectedly increasing and solutions of these problems are becoming more difficult than ever before. On the other side, nations became more powerful as a result of knowledge explosion and the richness of knowledge delivery channels. However, knowledge should be produced, shared, and consumed effectively and be tailored to the social life. This would be achieved through an educational system of the nation. Curriculum system is an infrastructure of whole educational system. The content of curriculum system is constituted with curriculum design process. Problems in societal life should be solved though curriculum design process. Thus, teachers may become more important aspect of the process. In order for teachers to be successful in their profession, they should accurately understand what program design, planning, practicing, evaluating, and developing are and be knowledgolle and skillful about these concepts. The goal of this study is to determine teachers, qualifiedness about perceiving curriculum, program design, planning, practicing, evaluating, and developing and to desing a curriculum engineering model in compulsory education institutions in Balıkesir province. In Balıkesir province there are 3458 elementary teachers who work in central city and its 19 towns. 500 of these teachers were chosen in accordance with the towns socio-economic level. With the developed questionnaire, reliable data were gathered from 426 teacher. According to the findings, half of the teachers perceived program design inaccurately. While little more than half of the teachers demonstrated ability in planning, more than half of them were not capable of practicing, evaluating, and development. In addition, two-third of the teachers indicated that their pre-service and in-service education were not prepared them competently or adequately. Since, existing curriculum process makes students memorizers and does not comform with the modern age, teachers demands were toward in a way of joing curriculum development process effectively. To do this, in-service and pre-service education of teachers should be improved in terms of quantity and quality. Curriculum desing process should be improved so that teachers can effectively join to this process. Moreover, imminent researches which tend to be focused on curriculum desinging and curriculum engineering would be desirable with regard to nation, province, town, and school level curriculum desing and curriculum engineering models.