Organ naklinde rıza

Abstract

Organ nakli günümüzde pek çok hastaya ikinci bir yaşam şansı sunan, bazı hastalar için de daha kaliteli yaşam şartları sağlayan bir tedavi yöntemidir. Örneğin cihaza bağımlı yaşam nedeniyle sosyal hayattan kopan, çalışamaz hale gelerek ekonomik yönden kayıplar yaşayan diyaliz hastaları, böbrek nakli ile tekrar eski hayatlarına dönebilmektedirler.Organ nakli konusunda önemli tıbbi gelişmeler yaşanmasına karşın nakledilecek organın temini en önemli sorunu oluşturmaktadır. Organ nakli iki türlü olabilir: Birincisi kadavradan yani beyin ölümü gerçekleşmiş hastalardan; diğeri ise yaşayan canlı vericilerden nakildir. Yaşarken bağışlanabilir organlar arasında böbrek, karaciğer ve yenilenebilir özelliğe sahip hücreler ile kan, ilik ve üreme hücreleri gibi dokular sayılabilir. Canlı vericiden nakledilebilecek organların sınırlılığı nedeniyle kadavra kaynaklı vericilerin sayıca arttırılması gereklidir. Kadavradan organ sağlanmasında yaşanan sorunlar dünyanın birçok ülkesinde tartışılan, çözüm yolları araştırılan bir konudur. Ülkemizde bu sorun daha da önem kazanmakta ve nakillerin önündeki en önemli engel olarak durmaktadır. Avrupa ülkelerinde organ vericilerinin %80'i kadavra, %20'si canlı kaynaklı iken Türkiye'de tam tersine; organ vericilerinin %75'i canlı, %25'i kadavra kaynaklıdır.Tıbbi müdahale, kişinin sağlığını koruma amacını taşısa da özünde vücut bütünlüğüne yöneliktir ve dolayısıyla da ister istemez kişilik haklarına bir müdahale anlamına gelmektedir. Bu müdahalenin hukuka uygun sayılması için, kişinin müdahaleye rıza göstermiş olması gerekir. Ancak müdahaleye rıza gösterirken de konu ile ilgili olarak aydınlatılmış, bilgilendirilmiş olması gereklidir. Aydınlatma, hekim için bir borç iken hasta için bir haktır. Bir tıbbi müdahale olan organ ve doku nakline yasal düzenlemeler ışığında değinilerek rıza kavramı ele alınacaktır.Anahtar Kelimeler: Organ Nakli, Rıza, Aydınlatılmış Onam, Verici, Beyin Ölümü.

Organ transplantation, currently, offers a second lifetime for many patients as well as a better quality of life for some others. For instance, because of equipment depended life, patient undergone dialysis feel themselves away from social life and has decreased work capacity causing loss of economic status but reversal of normal life is possible after kidney transplantation.Despite the medical improvements on transplantation, achievement of available donor organ is the most important issue. There are two kind of organ transplantation: transplantation from cadaver or patients with brain death and live donors. Kidney, liver and renewable cells like blood marrow and reproduction cells are among the live donor organs or tissues. The limited number f live donor organs make increasing the number of cadaver source an important topic. The issues on organ supply from cadaver are on debate worldwide. This topic is more important in our Country and stands as a prime barrier on transplantation. In Europe, source of donor organs are 80% cadaver and 20% live whereas in Turkey these rates are 75% live and 25% cadaver donors in origin. The fact that medical procedures aims to protect one's life but also means to intervene individual rights because of handling the human body. One must approve any intervention in order to regard it legitimate. But patients must be enlightened on the specific procedure before the consent. Enlightenment is a debt for physician but a right for patients. The concept of consent on organ and tissue transplantation will be evaluated in the light of legal regulations.Key Words: Organ transplantation, informed consent, donor, brain death