Yağcılar Dere Havzası`nın (Dursunbey) jeomorfolojisi

Abstract

Bu çalışmada Türkiye'nin batısındaki Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü, `Dursunbey-Kütahya Yöresi` nin kuzeyinde yer alan Yağcılar Dere Havzası'nm jeomorfolojik özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yağcılar Dere Havzası, kendisini çevreleyen dağlar, derin bir şekilde parçalanmış olan plato sahaları ve dar vadi tabanları ile morfolojik bir ünite oluşturur. Sahadaki yaygın jeomorfolojik birii plato sahaları oluşturur. Temelini bir granodiyorit masif ile Paleozoyik'e ait kristalize kireçtaşı ve mermer ile metamorfik serilerin meydana getirdiği Yağcılar Dere Havzası'nm üzeri yer yer Neojen yaşlı volkanik ve sedimanter karakterli depolarla örtülü bulunmaktadır. Havzanın yüksek kısımlarında aşmımdan arta kalan volkanik birimlerin varlığı, eskiden masif ile çevresindeki metamorfik serinin bir lav ve tüf mantosu ile kaplı bulunduğunu ve sonradan bu örtünün sahaya yerleşen Yağcılar Dere ve kolları ile aşındığını, yer yer parçalanıp sıyrıldığını göstermektedir. Bu aşınma, parçalanma ve sıyrılma olayları, su bölümü sahalarını meydana getiren yüksek dağlık kısımlardan Yağcılar Dere Vadisi'ne doğru kademeler halinde alçalan, birbiri içine sokulmuş aşınım yüzeylerinin ve vadi profillerinde görülen basamaklanmaların da işaret ettiği gibi belli dönemler halinde meydana gelmiş olmalıdır. Bu dönemlerden her biri, yayılış alanı ve gelişme derecesi üç farklı aşınım yüzeyinin oluşumuna yol açmıştır.Anahtar Kelimeler: Jeomorfoloji, Akdağ, Alaçam Dağlan, Yağcılar Dere, Dursunbey

This study is an attempt to examine the geomorphological characteristics of the catchment area of Yağcılar Creek Basin which is located on the north of Dursunbey- Kütahya Countryside in Agean Region of western Anatolia in Turkey. The basin of Yağcılar Creek forms a morphological unit with surrounding mountains deeply eroded and formed platoes and narrow valley basins. The common geomorphogical unit in the study field are plateaus. The basement of the basin formed of granodiorit massive, cristalized limestone, marble and metamorphice rock series. The surface of the basin, on the other hand, was covered by volcanic and sedimantary rocks aged Neogene. The precence of volcanic material on the upper parts of the area suggest that the massive and surrounding metamorphics rocks were covered by layer consisting of lava and tuff and that these areas were eroded by Yağcılar Creek and it's tributaries. As suggested by geomorphic evidence this erosion most have taken place at difference times the distribution and development of this time frame suggests the formation of three peroplains.Keywords: Geomorphology, Akdağ, Alaçam Mountains, Yağcılar Creek, Dursunbey