1930-1933 yılları arasında Türkiye`deki irticai faaliyetler ve basındaki yansımaları

Abstract

1923 yılından itibaren Türk halkının yeni devlet rejimini benimsemesi sırasında,kendi çıkarlarını kaybetmek istemeyen bazı gerici zihniyetlerin yanlış yönlendirmelerisonucu bir takım üzücü olaylar yaşanmıştır. Bu durum ülkenin hassas noktasıdır ve buhassas nokta, din adını kullanarak kendine ya da mensubu olduğu gruba çıkarsağlamak isteyenlerin hedef alanı halini almıştır.1930-1933 yılları aralığını seçmemizin nedeni de budur. Bu yıllar aralığında,kendisine basında büyük yer edinmiş ve ?irtica? başlığıyla anılmış olan üç farklı olayyaşanmıştır. Her üç olayda, irtica başlığı altında tanımlansa da, aslında üç farklınedenden kaynaklanmakta ve üç farklı olguluyu karşılamaktadır.1930-1933 yılları arasında, Türkiye gündemine damgasını vuran ve yaşandığıdönem içerisinde basın tarafından uzun uzadıya irdelenen bu üç sosyal olay halkınhuzurunu bozma ve cehalet temelli olma noktasında birleşmektedir.İlk olarak 1930 Ağrı Dağı Harekatı, ardından Menemen Olayı ve son olarak daBursa'da Ezanın Türkçe okunması karşısında yapılan gösteriler; her üç olay da rejiminişlerliğini, yeni devletin otorite ve gücünü sınayarak, Mustafa Kemal'in ne kadar sağlamtemeller üzerine yeni bir devleti inşa ettiğini tüm dünyaya kanıtlamıştır.Anahtar Sözcükler : İrtica , Türkçe Ezan , Menemen Olayı, Ağrı Dağı Harekatı,Serbest Cumhuriyet Fırkası.

As from the year 1923, at the time of Turkish community were adopting thenew system of government, some distressing events were experienced as a result ofdirecting wrongly by reactionary mentalities who do not want to lose their benefits. Thiscircumstances is the sensitive issue of the country and this sensitive issue became thebutt of people who want to make benefits to themselves or to the group they belong to byusing the name religion.That is why we chose the years between 1930-1933.Between these years, threedifferent events, which impressed greatly in pres and were remembered with the title?reaction?, were experienced. Although each of these three events are characterizedunder the title of reaction, actually they take the root from Three different reasons andcorresponds to three different facts.Between the years 1930-1933, these three social events, which marked the orderof the day of Turkey and were considered, at length by pres within the periodexperienced, unite in the matter of creating social unrest and basing on illiteracy.Firstly, Mountain Ağrı Operation, then Menemen Event and finallydemonstrations made in Bursa against being given Moslem call to prayer as Turkish;each of these three events proved to the whole world that Mustafa Kemal built a newpolity on such strong bases by testing the operability of system of government, theauthority and the power of the new polity.Key Words: Reaction, Turkish Moslem call to prayer, Menemen Event,Mountain Ağrı Operation, Liberal Republic Party