Sahhaf Rüşdi ve divanın tenkitli metni

Abstract

Bu çalışmada öncelikle, şimdiye kadar üzerinde fazla durulmamış olanSahhâf Rüşdû Divanı'nın tenkitli metninin ortaya konulması hedeflenmiştir.Bunun yanı sıra Sahhâf Rüşdû'nin hayatı, edebû ve fikrû kişiliği hakkında dabilgiler verilerek o her yönüyle tanıtılmasına çalışılmıştır.Çalışma, ? Sahhâf Rüşdû'nin Hayatı ve Kişiliği? ile ?Divanın TenkitliMetni? olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın sonuna bir demetinde geçen özel adları içeren ?Dizin? eklenmiştir.Şairin asıl adı ?Ahmed?, mahlası ?Rüşdû? dir. Sahhâflık mesleğinden dolayıSahhâf Rüşdû olarak bilinmektedir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir.XVII. yüzyılda Osmanlı toprakları içerisinde yer alan Bosna eyaletinin Mostarkazasında doğmuştur. Daha sonra İstanbul'a gelerek medrese tahsili görmüş,müderrislik, kadılık, sahhâflık yapmış ve Divanı'nı tertip etmiştir. Mevlevûliktarikati mensubiyetine dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte şiirlerinde,Mevlâna'ya olan sevgisini dile getirmiş, Mevlevûlerle yakın ilişkileri olmuştur.Sahhâf Rüşdû, 1699 tarihinde vefat ederek İstanbul'a gömülmüştür.XVII. yüzyılın âlim ve ârif şairlerinden olan Sahhâf Rüşdû, şiirlerinde bediûendişeyi gözetmiştir. Bu çerçevede Divan şiirinin klâsik mazmunlarını, teşbih vemecazlarını kullanmış, tasavvufi şiirler söylemiştir. Yer yer şiirlerinde didaktiksöyleyişler görülmüştür.Sahhâf Rüşdû'nin ulaşabildiğimiz tek eseri Divanı' dır. Divanı'nın altıyazma nüshasına ulaşılmış ve bunlardan hareketle Sahhâf Rüşdû'nin elindençıkması muhtemel olan nüsha ortaya konulmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Sahhâf Rüşdû, Ahmed, Divan, tenkitli metin, XVII. yüzyıl.

We aimed in this study to present the critical edition of the Divan of SahhâfRüşdû, on which there has not been satisfactory studies so far. Beside that, we havetried to give information about his life, his artistic qualities and personalitiy.This study consists of two main chapters: ? Life and personality of SahhâfRüşdû? and ? Critical edition of his Divan?. At the end of study also, an apperdixwhich is including proper nouns in assey was added.The first name of our poet is ?Ahmed? and his pen name is ?Rüşdû?.Because of being seller of secondhand book, he is known as Sahhâf Rüşdû. Hisbirth date isn?t known exactly. In 17 century, he was born in Mostar district ofstate of Bosna which is located in Otoman lands. After that, he came to İstanbuland got an education in madrasa. He worked as qadi, teacher in a amdrasa andseller of secondhand book and he wrote his Divan. Although there is noinformation about that he became affiliated with Mevlevû , he expressed hisMevlâna love and he had close relationships with Mevlevû. He died in 1699 and hewas burried in İstanbul.As being one of the important and wise scholars and poets of 17 centruy,Sahhâf Rüşdû took into consideration aesthetic anxiety in his poetrys. In thisframe, he used classical cliches of Divan Literature, at the same time he haspoetrys related to sufism. With effect of Sufism, didactic saying is seen in hispoetrys.The only known work of Sahhâf Rüşdû is his Divan. We reached six handwritten manuscript of his Divan and we tried to reconstruct the originalmanuscript produced by Rüşdû.Key Words: Sahhâf Rüşdû, Ahmed, Divan, critical edition, ın 17 century.