Türk Tiyatrosun`da Kurtuluş Savaşı (1919-1928)

Abstract

Türk Tiyatrosunda Kurtuluş Savaşı konulu bu çalışma, 1919-1928 yılları arasındayazılmış Osmanlıca tiyatro eserlerini içermektedir. Bu eserlerdeki olay ve şahıslar,tarih kaynaklarındaki olay ve şahıslarla karşılaştırılmakta ve ortak yönler ortayakonulmaktadır.?Öldürülen Söz Öldürülemeyen Aşk?, ?Mukaddes Ateş?, ?Tehlike Karşısında?,?Memiş Çavuş Rüyada?, ?Sancağın Şerefi?, ?İşgal Bulutları ve Zafer Yıldızları?,?Aydında Zincir Kıran; Yeni Doğan Türk? gibi temsillerde çoğunlukla halkın zafereolan inancı vurgulanmakta, aynı zamanda vatan uğruna canını fedaya hazır Türk halkıve Türk askeri daima övülmektedir. Bu temsillerdeki temel amaç gerçekleri gözlerönüne sererken milli duyguları ön plana çıkararak halkın bütünlüğünü ve mücadeleinancını kamçılamaya yöneliktir. Çünkü Kurtuluş Savaşı'nın ardından halk bezgin veçaresizdir. Yeni bir devlet kurmak, ülkeyi yeniden yapılandırmak yıllarca savaşmış birtoplumun kolay kolay altından kalkabileceği bir yük değildir. Bu nedenden olmalıdır kibu temsillerde inanç ve inanca bağlı zafer vurgulanmaktadır. Alegorik bir nitelik taşıyan?Hak ve Kuvvet? adlı temsil ise Kurtuluş Savaşı'na farklı bir bakış açısıylayaklaşmaktadır. Bu temsilde kahramanları, etik değerler oluşturmaktadır. ?İzmir İşgali?adlı temsilde, işgale kadar süregelen olaylar da kahramanlar da gerçeklere bağlı olarakbelirlenip aktarılmaktadır. ?Beşerû Bir Muhakeme ve İlahû Bir Hüküm? adlı temsil iseTürk halkının, kendi içinde yaşadığı çatışmayı aktarmaktadır.İncelenen tüm temsiller göstermektedir ki Kurtuluş Savaşı, hem Batılı devletlerekarşı hem de Batı yanlısı Türklere karşı kazanılmış bir savaştır. Temsillerin önsözündebelirtilen noktalar da bize şunu göstermektedir ki temsillerin yazılmasındaki temel amaçtarihe ışık tutmak, bu destanın unutulmasını önlemek, gelecek nesillere olayları tümçıplaklığıyla aktarmaktır. ?Memiş Çavuş Rüyada? nın yazarı Tunalı Hilmi'nin 1921'deyazdığı bu temsilin başında yer alan açıklamasında savaşın daha bitmediği; ancaksavaşın kazanılacağına emin olduğu bu sebeple de temsili zaferle noktalandırdığıyolundaki açıklama, zafere olan inancın güçlülüğünü göstermektedir.

This study of which topic is independence war in Turkish theatre contains worksof Ottoman Turkish theatre to have written between 1919 -1928. The events andindividuals in these works are compared with the ones in the historical resources andbrought up their common features.?Öldürülen Söz Öldürülemeyen Aşk? Such performances as ?Öldürülen SözÖldürülemeyen Aşk? ?Mukaddes Ateş?, ?Tehlike Karşısında?, ?Memiş ÇavuşRüyada?, ?Sancağın Şerefi?, ?İşgal Bulutları ve Zafer Yıldızları?, ?Aydında ZincirKıran; Yeni Doğan Türk?put emphasis on the triumph Turkish people believed in, atthe same time Turkish people and Turkish soldier who were ready to sacrifice their livesfor the sake of their country are praised all the time. The main aim of theseperformances is to promote the unity of people and their belief in struggle by motivatingnational feelings when indicating facts. Because following the Indepence War peoplewere tired and helpless. Founding a new state, restructuring of the country was not easyfor the community who fought for many years. That?s why these performances put onemphasis on faith and on the faith triumph based. The performance called ?Hak veKuvvet?, carrying on allegorical quality, has a diffirent point of view about theIndependence war. In this performance the heros consists of ethical values. In theperformance named ?İzmir İşgali? both the events going on till the occupation and theheros or heroines are indicated to the real incidents. The performance called ?Beşerû BirMuhakeme ve İlahû Bir Hüküm?deals with the conflict Turkish people experiencedwithin themselves.All the performances to have been studied show us that the Turkish War ofIndependence is not only the war beaten against western countries but also the Turksbeing in favour of western countries. The points stated in the prologue of theseperformances also shows us that the main purpose of writing these performances is tolight the way for the history, prevent this epic from being forgotten and transfer theevents to the newt generations as they are. In his explanation at the beginning of thisperformance called ?Memiş Çavuş Rüyada? written by Tunalı Hilmi in 1921. He saysthat the war hasn?t ended yet, but he is sure they will beat the enemy and get thetriumph and that?s why he finishes his performance with a representative victory. Hisexplanation of this type shows the strength of faith in the victory.