Yaşlılıkta istismar, ihmal ve başa çıkma stratejileri

Abstract

Yaşlılık olgusu, yaşlanma ile karıştırılan önemli bir fenomendir. Yaşlı istismarı, yaşlılık alanında az çalışılan ancak yaşlılık döneminde yaşanan en önemli problemlerden biri olarak araştırılması büyük önem arz eden bir konudur. Bu çalışma yalnızca yaşlı istismarını değil, yaşlılık olgusunu da konu edinmektedir. Çalışmanın amacı yaşlıların hangi istismar ve ihmal türlerine maruz kaldıklarının, istismarla ve diğer olumsuz yaşam deneyimleriyle başa çıkmak için hangi stratejileri kullandıklarının belirlenmesidir. Bu doğrultuda çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden gömülü teori deseni kullanılmıştır. Araştırmada amaçlı örneklem belirleme yöntemi ile 60 yaş ve üstü yaşlılarla evlerinde, ev dışı mekanlarda ve özel bir huzurevinde görüşmeler yapılmıştır. Değerlendirmeye alınan kişi sayısı 50'dir. Araştırmacı yarı yapılandırılmış görüşme formu ile katılımcılara yaşlılıkla ilgili algıları, kendilerini nasıl tanımladıkları ve çevrelerinin onları nasıl tanımladığına dair algıları, istismara maruz kalma durumları ve kullandıkları başa çıkma stratejileri ile ilgili sorular yöneltmiştir. Çalışmada gömülü teori veri çözümleme aşamaları takip edilmiştir. Veriler önce açık, eksen ve seçici kodlamaya göre kategorilere ayrılmış sonrasında ise tema ve alt temalara ulaşılmıştır. Bu araştırma sonucunda katılımcıların istismar türleri fiziksel, duygusal, cinsel ve ekonomik istismar; ihmal, kendi kendini ihmal ve terk de katılımcıların yaşadıkları ihmal türleri olarak belirlenmiştir. Katılımcıların istismarla ve olumsuz yaşam deneyimleriyle başa çıkma stratejileri bireysel, sosyal ve sanal aktivite, aktif ve pasif karşı koyma, dini başa çıkma, sosyal destek alma, kabullenme ve içe çekilme gibi temalar çerçevesinde açıklanmıştır. Kadın ve erkek katılımcıların farklı istismar türlerine maruz kaldığı, başa çıkma stratejilerinin ise istismar türüne, katılımcıların cinsiyetine, yaşlılık algılarına, hayattan beklentilerine, istismar sonrası hissettiklerine ve kendilerine yönelik algılarına göre farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar kelimeler: Yaşlılık, Yaşlı istismarı, İstismar türleri, İhmal türleri, Başa çıkma stratejileri

The phenomenon of elderliness is an important phenomenon confused with aging. Although there are not too many studies about it, it is of great importance to investigate the abuse of the elderly as one of the most important problems in old ages. This study focuses not only on the abuse of the elderly but also on the phenomenon of elderliness itself. The aim of the study is to determine the abuse and neglect types the elderly are exposed to and the strategies the elderly use to cope with abuse and other negative life experiences. In accordance with this aim, the Grounded theory as a qualitative research method was used in this study. In the research, through the purposive sampling method, the interviews were conducted with elderly people aged 60 at their homes, in places apart from home and in a private nursing home. The number of interviewees evaluated in the research is 50. The researcher asked questions to the elderly about how they describe themselves, and their perception about how the people around them describe them, the situation in which they are exposed to abuse and their coping strategies. In the study stages of embedded theory data analysis are followed. The data were first categorized according to the open, axis and selective coding, and then themes and sub-themes were reached. As a result of this study, the types of abuse of the participants were determined as physical, emotional, sexual and economic abuse. In addition, neglect, self-neglect and abandonment were determined as the types of negligence experienced by the participants. The coping strategies of the participants against abuse and negative life experiences are explained within the framework of individual, social and virtual activities, active and passive resistance, religious coping, social support, adoption, and withdrawal. It is concluded that female and male participants are exposed to different types of abuse and neglect, and the coping strategies differ from each other according to the type of abuse, gender of the participants, their perception about elderliness, what they expect from life, how they feel after abuse and their perception about themselves.Keywords: Elderly, Elder abuse, Types of abuse, Types of neglect, Coping strategies