Kan ve idrar örneklerinde LC/MS/MS ile AB-chmınaca ve metabolitlerinin tayini

Abstract

Sentetik kannabinoidler, esrarın temel psikoaktif bileşeni olan ∆9-Tetrahidrokannabinol ile aynı reseptörlere etki ederek esrara benzer etki oluşturan maddelerdir. İlk olarak bilim insanları tarafından yeni ilaç geliştirme çalışmaları için endokannabinoid sistemi araştırma amaçlı sentezlenen sentetik kannabinoidler, 2004 yılı itibariyle `Spice` markası adı altında satılan bitkisel karışımlar olarak illegal uyuşturucu pazarında yerini almıştır. Üreticiler tarafından kimyasal yapılarında gerçekleştirilen ufak modifikasyonlar sonucu maddelerin rutin uyuşturucu analizlerinde tespiti güçleşmektedir. Bu durum üreticilerin sentetik kannabinoidleri `esrara yasal alternatif` adı altında kolayca pazarlamalarına olanak vermektedir. Sürekli değiştirilen kimyasal yapıları neticesinde artan madde çeşitliliği ile sentetik kannabinoidler, son yıllarda yeni psikoaktif maddelerin en geniş alt grubu haline gelmişlerdir.Sentetik kannabinoidler özellikle gençler arasında oldukça popüler olmalarına rağmen, farmakolojik, toksikolojik özellikleri ve biyolojik örneklerde tespitlerine yönelik çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Bu yüksek lisans tezi, bir sentetik kannabinoid olan AB-CHMINACA ve ana metabolitlerinin (AB-CHMINACA-M1A, AB-CHMINACA-M2) kanda ve idrarda katı faz ekstraksiyon yöntemi kullanılarak LC/MS/MS'te spesifik ve güvenilir bir şekilde tespit ve kantitasyonunu kapsayan bir metot geliştirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Doğrusal aralık tüm analitler için 0.990'dan yüksek korelasyon katsayısı değerleri ile 0.5-25 ng/mL olarak bulunmuştur. Tespit limiti (LOD) kan ve idrar örnekleri için 0.22 – 0.39 ng/mL aralığındadır. %RSD değerleri; güniçi tekrarlanabilirlik çalışmaları için %10'un altında, günlerarası tekarlanabilirlik çalışmaları için ise %12'nin altında bulunmuştur. Geri kazanım değerleri 76.0% - %123.8, matriks etkisi değerleri ise 77.7 % - 123.4 % aralığında bulunmuştur. Ekstrakte edilen maddeler gözlem süresi (24 saat) boyunca otoörnekleyicide kararlı (≤ % 10) kalmışlardır. Çalışılmış olan validasyon parametresi değerlerinin tümü, toksikolojik analizlerin validasyonuna yönelik hazırlanan uluslararası rehberlerin kabul aralıkları içerisindedir. Böylece metodun, AB-CHMINACA ve metabolitlerinin kan ve idrar örneklerinde tespiti ve tayinine yönelik geçerliliği ispatlanmıştır. Metodumuz adli olguların aydınlatılmasına önemli bir katkı sağlayacaktır.

Synthetic cannabinoids (SCs) are substances that mimic effects of cannabis by acting on the same receptors as delta-9-tetrahydrocannabinol which is the principle psychoactive ingredient of cannabis. Originally, they were synthesized by researchers to investigate the mechanism of endocannabinoid system in order to develop new pharmaceuticals. Since 2004, these chemicals have become available on illegal drug market as `herbal smoking mixtures` under the brand name `Spice`. With a slight alteration in the chemical structure of existing illegal substances producers make these newly synthesized compounds difficult to be detected or identified in routine drug analysis, thus suppliers can easily sell SCs as `legal` alternative to marijuana on the illicit drug market. As a result of consistently increasing diversity in the chemical structures of SC's, they have become the largest subgroup of new psychoactive substances (NPSs) in recent years. Although SCs have become very popular especially among young people, studies concerning their pharmacological, toxicological properties and their detection in biological samples are very limited. This master thesis was conducted to develop a specific and reliable method for detection and quantification of the SC AB-CHMINACA and its main metabolites (AB-CHMINACA-M1A, AB-CHMINACA-M2) in blood and urine samples by using solid phase extraction and liquid chromatography tandem mass spectrometry techniques. The linear ranges were found 0.5-25 ng/mL for all analytes with a correlation coefficient greater than 0.990. The limit of detections (LOD) were between 0.22 – 0.39 ng/mL for blood and urine. %RSD values were found lower than %10 for intraday precision assays and lower than %12 for interday precision assays. Recovery values were in the ranges of 76.0% - %123.8. Matrix effect values were found between 77.7 % and 123.4 %. Processed samples were stable (≤ % 10) under autosampler conditions for observation time (24 hours). Since all of the studied validation parameter values were within the acceptance interval given by international guidelines for forensic toxicological analysis, the proposed method was proved to be suitable for detection and quantification of AB-CHMINACA and metabolites in blood and urine samples. This method will make an important contribution to enlighten forensic cases.