Türk özel sektör yöneticilerinin çatışmaları çözmede kullandıkları stiller ve bu stillerin öz yeterlilik algılamasıyla ilişkisi

Abstract

Çatışma ve uyuşmazlık sosyal yaşamın bir gerçeğidir. Çatışmalarda kullanılan stillerin bilinmesi ve bu stillerden hangisinin, neden kullanıldığının ortaya konulması, çatışmaya taraf olanlara, çatışmaların olumlu bir şekilde çözülmesi açısından fayda sağlayacaktır.Çatışma stillerinin biçimlenmesine neden olabilecek önemli bir etken tarafların kendileri hakkındaki öz yeterlilik algılamalarıdır. Öz yeterliliğinden emin olan ve sahip olduğu kabiliyetlerin yeterli olduğuna inanan insanların çatışma yönetiminde kullanacakları stiller, öz yeterliliğinden emin olmayan kişilere göre farklılık gösterebilecektir. Çatışma yönetim stilleri ve öz yeterlilik algılamaları açısından Türk yöneticilerin farklılıkları ortaya konularak bir genelleme yapılabilir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı: `Türk özel sektör yöneticilerinin çatışma yönetimi sırasında kullandıkları stillerini belirlemek ve bu stillerin öz yeterlilik algılamasından nasıl etkilendiğini saptamaktır`.Uluslar arası ve yerel bazda kapsamlı bir literatür taraması ve incelemesinden sonra, İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) 2006 yılı verilerine göre en büyük 1000 şirketi yöneticilerine, İSO'dan alınan sanal ağ adresleri üzerinden, internet vasıtasıyla anket uygulaması yapılmıştır. Ankette yöneticilerin demografik ve bireysel özellikleri yanında, Rahim (1983b) tarafından geliştirilen 28 maddelik ?Örgütsel Çatışma Ölçeği-II? ile Sherer ve diğerleri (1982) tarafından geliştirilen 12 maddelik ?Genel Öz Yeterlilik Ölçeği? kullanılmıştır.Ölçeklerde kullanılan ifadelerin derecelendirilmesi ?Kesinlikle Katılıyorum? ve ?Kesinlikle Katılmıyorum? şeklinde 5'li Likert Ölçeği kullanılarak yapılmıştır. Verilerin toplanması Mayıs 2008 ve Eylül 2008 tarihleri arasında gerçekleşmiş olup farklı firmalardan 88 yönetici araştırmaya katılmıştır. Verilerin analizi SPSS 15 paket programı kullanılarak bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiştir. Verilerin güvenilirliğinin test edilmesinde alfa katsayısından, örneklem grubunun demografik özelliklerine göre dağılımını belirlemede frekans ve yüzde tanımlayıcı istatistiklerinden, örneklem grubunun öz yeterlilik ve çatışma düzeylerini belirlemede aritmetik ortalama ve standart sapma istatistiklerinden, yöneticilerin öz yeterlilik düzeyleri ile kullandıkları çatışma yönetim stili arasındaki ilişkiyi belirlemede regresyon ve kısmi korelasyon yöntemlerinden, yöneticilerin öz yeterlilik düzeyleri ve kullandıklar çatışma stilinin demografik özelliklerine bağlı olarak değişimleri ise t-testi ve varyans analizinden yararlanılarak incelenmiştir.Araştırma sonucunda; yöneticilerin, çatışmayı yönetmede ağırlıklı olarak, bütünleştirme ve uzlaşma stilini tercih ettikleri, kendilerini oldukça yeterli algıladıkları (öz yeterliliklerinin yüksek olduğu), öz yeterlilikleri arttıkça bütünleştirme stilini, öz yeterlilikleri azaldıkça kaçınma stilini kullandıkları sonuçlarına ulaşılmıştır.Ayrıca, yöneticilerin öz yeterlilik algılamaları ve çatışma yönetim stilleri ile yaşları, eğitim düzeyleri, ilgili alanda kursa katılma durumları ve yabancı bir ülkede kalma durumları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmazken; yöneticilik pozisyonu ile hükmetme stili, çalışma süresi ile hükmetme ve uzlaşma stili, yabancı dil bilgisi ile ödün verme stili arasında anlamlı ilişki tespit edilmiştir.

Conflict and disagreement are facts of social life. Knowing the styles of conflict management and revealing which styles should be used and why they should be used will be helpful for all parties of conflict in order to solve conflict in a positive way.One important factor, which can shape the conflict style, is perceived self efficacy of the parties. There may be differences between the conflict style of the person who is sure about his/her self efficacy and the person who is not sure about his/her self efficacy. The findings of conflict styles and perceiving self efficacy can be generalized for Turkish managers. In this sense, the aim of this study is ? determining the styles of conflict management of Turkish managers and specifying how these styles are affected from perceived self efficacy?.After investigating national and international literature, a survey about the Turkish managers, who are the managers of the biggest 1000 firms in accordance with Istanbul Chamber of Industry (ISO) 2006 rankings, was carried out. Survey was executed via Internet by using web addresses taken from ISO. In survey, beside the demographical and personal characteristics, Rahim?s (1983b) Organizational Conflict Inventory which has 28 items and Sherer at al?s (1982) Perceived Self Efficacy Questionary which has 12 items were used. The survey had taken place between May 2008 and September 2008, and 88 managers from different firms responded it.The survey items related with conflict management and self efficacy were measured with five point Likert Scale ranged from ?strongly agree? to ?strongly disagree?. Data analysis was done by using SPSS 15 software. Confidence level of data was tested by coefficient alfa, demographical statistics were analyzed by percentage, arithmetic mean, and standard deviation. Conflict management styles and self efficacy data were tested by regression and partial correlation. Relation between demographic characteristics, conflict management styles and self efficacy were tested by t test and analysis of variance.As a result of the survey; to manage conflict, managers preferred integrating and compromising styles and they perceived their self efficacy as sufficient. When self efficacy level rise, they choose integrity style, when self efficacy level diminishes, they choose avoiding style.Additionally, it is determined that there are statistical relations between current position in the company and dominating style, between work experience and dominating style plus compromising style, between knowledge of foreign language and obliging style. On the other hand, it is not determined any statistical relation among age, educational degree, attending a conflict management course, staying in a foreign country and conflict management styles or self efficacy.